Σύμφωνα με το άρθρο της Alla Katsnelson που δημοσιεύθηκε στο Nature στις 26 Μαρτίου 2023 μόνο ένα μικρό ποσοστό από τους συνανθρώπους μας επιλέγουν να ασχοληθούν επαγγελματικά με την επιστημονική έρευνα. Ένας πολύ σημαντικός λόγος δεν είναι άλλος από τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν ως προς την προσβασιμότητα των πηγών έρευνας, όπως για παράδειγμα η πρόσβαση σε ερευνητικές εργασίες ή η πρόσβαση στην παρακολούθηση επιστημονικών συνεδρίων. Η παραπάνω κατάσταση φαίνεται ότι αλλάζει σημαντικά τα τελευταία πέντε χρόνια, καθώς ερευνητές και προγραμματιστές εξετάζουν όλο και περισσότερο το ζήτημα αυτό και το έχουν θέσει ως προτεραιότητα, κάνοντας με αυτόν τον τρόπο την επιστημονική έρευνα πιο προσβάσιμη σε άτομα με περιορισμένη όραση. Κάποια από αυτά τα εργαλεία που έχουν αναπτυχθεί είναι τα εξής:

1. Διαδικτυακό Εργαλείο SciA11y: Αναπτύσσεται από το Ινστιτούτο Τεχνητής Νοημοσύνης Allen και έχει ως στόχο την εξαγωγή του κειμένου και της δομής ενός αρχείου PDF και τη μετατροπή του σε HTML δημιουργώντας ταυτόχρονα έναν πίνακα περιεχομένων. Το εργαλείο είναι ακόμη υπό ανάπτυξη και ακόμα είναι σε δοκιμαστική έκδοση, αλλά διαθέτει ενσωματωμένες λειτουργικότητες όπως πλοήγηση από και προς τις αναφορές κειμένου και τη βιβλιογραφία. Νέες εκδόσεις, όπως το Paper to HTML Converter, ανακοινώνονται διαρκώς.
2. Διεπαφή ανάγνωσης οθόνης Olli: Εργαλείο που έχει ως στόχο την δημιουργία κειμένου που θα επεξηγεί εικόνες, σχήματα και γραφήματα. Επιτρέπει στους χρήστες να επιλέγουν επίπεδο λεπτομέρειας, από μία απλή πρόταση που λειτουργεί ουσιαστικά ως εναλλακτικό κείμενο σε πιο πολύπλοκες αναλύσεις.
3. Sonification Highcharts: Εργαλεία «ηχοποίησης» παρέχουν στους χρήστες εναλλακτικούς τρόπους να «βλέπουν» τα δεδομένα μέσω ήχων. Η χρήση του ήχου για την εμφάνιση δεδομένων είναι ένα πεδίο ενεργούς έρευνας που βασίζεται στην ανθρώπινη ικανότητα να ανιχνεύει μοτίβα μέσα στον ήχο και έχει βρει εφαρμογές στη βιολογία και στη γεωλογία. Το εργαστήριο Sonification στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας έχει αναπτύξει το εργαλείο Sonification Sandbox για την εξερεύνηση γραφημάτων και την ηχητική επεξεργασία – χρησιμοποιώντας ήχο για οπτικοποίηση δεδομένων.

Παράλληλα, άλλα εργαλεία μπορούν να χρησιμοποιούνται ώστε η πληροφορία να είναι προσβάσιμη από όλους/ες. Για παράδειγμα, το Coblis — Color Blindness Simulator επιτρέπει την προσομοίωση της πρόσληψης γραφημάτων και εικόνων από άτομα με παθήσεις αχρωματοψίας και επιτρέπει σε κάποιον/α ερευνητή/ρια να τα τροποποιήσει αναλόγως.

Η Βιβλιοθήκη & Κέντρο Πληροφόρησης σε συνεργασία με την Κοινωνική Μέριμνα καλεί τους ενδιαφερόμενους φοιτητές να συμμετέχουν στο εθελοντικό πρόγραμμα Προσβασιμότητα Εκπαιδευτικού Υλικού.

Η έντυπο-αναπηρία ως όρος αναφέρεται στα άτομα που αντιμετωπίζουν δυσκολία στην ανάγνωση έντυπου υλικού χωρίς υποβοήθηση. Αυτό μπορεί να συμβαίνει λόγω μιας φυσικής αναπηρίας που δεν του/της επιτρέπει να κρατήσει ένα βιβλίο, λόγω μιας αντιληπτικής ή μαθησιακής δυσκολίας, όπως δυσλεξία, λόγω τύφλωσης ή οπτικής αναπηρίας. Είναι μια πολύ σοβαρή κατάσταση που πρακτικά απαγορεύει την ισότιμη πρόσβαση όλων των φοιτητών στην πληροφορία και τη γνώση. Η δημιουργία προσβάσιμου υλικού, δηλαδή υλικού που οι εντυποανάπηροι χρήστες μπορούν ευκολά να διαβάσουν απαιτεί μεγάλο αριθμό ατόμων.

Για τον λόγο αυτό, εάν θέλετε να βοηθήσετε τους έντυπο-ανάπηρους φοιτητές, δηλώστε τώρα συμμετοχή στο πρόγραμμα εθελοντικής συνεισφοράς στη δημιουργία προσβάσιμου διδακτικού υλικού και στήριξης ΑμεΑ της Βιβλιοθήκης του Πανεπιστημίου Πατρών και της Κοινωνικής Μέριμνας, ώστε να δημιουργήσουμε συνθήκες ισότιμης πρόσβασης στη γνώση.

Στόχος μας είναι να μπορέσουμε να δώσουμε βιβλία και διδακτικό υλικό προσβάσιμο σε έντυπο-ανάπηρους φοιτητές με τη σάρωση διδακτικού και εξεταστέου υλικού, την οπτική αναγνώριση χαρακτήρων, την επιμέλεια των ψηφιακών εγγράφων, την πληκτρολόγηση χειρόγραφων σημειώσεων, ενισχύοντας παράλληλα με επιλεγμένο υλικό την προσβάσιμη πολυτροπική βιβλιοθήκη της Amelib.

Ο χρόνος και οι μέρες εθελοντικής συνεισφοράς είναι προσαρμοσμένες στο ωράριο και το πρόγραμμα των εθελοντών.

Κίνητρα/Οφέλη:

• Εκπαίδευση στην ανάπτυξη δεξιοτήτων επιμέλειας υλικού για τους εντυποανάπηρους φοιτητές.
• Παρακολούθηση δωρεάν επιμορφωτικού σεμιναρίου σε θέματα προσέγγισης Ευπαθών Κοινωνικών Ομάδων.
• Εκπαίδευση στην ανάπτυξη δράσεων κοινωνικής μέριμνας για τα ΑμεΑ.
• Βεβαίωση συμμετοχής από τη Βιβλιοθήκη & Κέντρο Πληροφόρησης

Περισσότερες πληροφορίες και αιτήσεις συμμετοχής στην ιστοσελίδα https://socialwelfare.upatras.gr/volunteer-network/.