Τηλεφάεσσα: παροχή ηλεκτρονικών υπηρεσιών της Βιβλιοθήκης & Υπηρεσίας Πληροφόρησης του Πανεπιστημίου Πατρών στην ακαδημαϊκή κοινότητα

1. Πακέτο Εργασίας (ΠΕ1): Ανάπτυξη Νέων Ηλεκτρονικών Υπηρεσιών Υποβοήθησης των Εκπαιδευτικών Διαδικασιών

Λογότυπο ΤηλεφάεσσαΜια από τις βασικές επιδιώξεις του σχεδιασμού της ΒΥΠ για την περίοδο 2000-2006 είναι η ενεργός συμμετοχή της στις εκπαιδευτικές δραστηριότητες τόσο εντός όσο και εκτός της ακαδημαϊκής κοινότητας του Πανεπιστημίου Πατρών. Στο προτεινόμενο έργο οι επιδιώξεις αυτές υλοποιούνται με την ανάπτυξη δύο νέων ηλεκτρονικών υπηρεσιών υποβοήθησης των εκπαιδευτικών διαδικασιών εντός του Πανεπιστημίου Πατρών που αποτελούν και τις βασικές δράσεις του ΠΕ1.

1.1 Ανάπτυξη θεματικών πυλών (portals) σε αξιολογημένες πηγές πληροφόρησης του Διαδικτύου στα θεματικά πεδία της Βιολογίας, της Γεωλογίας και της Εκπαίδευσης.

Η ραγδαία ανάπτυξη και διάδοση του Διαδικτύου και των εφαρμογών του την τελευταία δεκαετία είχε σαν αποτέλεσμα την δημιουργία νέων δεδομένων και απαιτήσεων στην παραγωγή και διάδοση της επιστημονικής πληροφορίας με άμεσο αντίκτυπο και στις εκπαιδευτικές δραστηριότητες. Οι παραδοσιακές μορφές διάδοσης πληροφοριών και γνώσεων (βιβλία, Περιοδικά κλπ) αντικαταστάθηκαν ή συμπληρώθηκαν σε μεγάλο βαθμό από νέες ηλεκτρονικές μορφές (CD-ROMs, ηλεκτρονικά περιοδικά, ηλεκτρονικά βιβλία κλπ). Παράλληλα η φύση του διαδικτύου όσον αφορά την ελεύθερη διακίνηση και δημοσιοποίηση υλικού, έδωσε την δυνατότητα, πέρα από τους παραδοσιακούς εκδότες ή διαθέτες επιστημονικού υλικού, σε χιλιάδες άτομα και φορείς να διαθέσουν και να κάνουν γνωστό το έργο τους και το υλικό τους στην επιστημονική κοινότητα. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα την αύξηση της παραγωγής πληροφοριών και την μεγάλη διασπορά των πηγών παραγωγής πληροφορίας, γεγονός που δημιούργησε την ανάγκη εύρεσης, αξιολόγησης και οργάνωσης των διαφόρων αυτών πηγών του διαδικτύου με σκοπό την εύκολη, γρήγορη και προπαντός έγκυρη πληροφόρηση των χρηστών. Τέτοιου είδους ανάγκες ήρθε να καλύψει η ανάπτυξη ειδικών θεματικών πυλών (portals) στο Διαδίκτυο όπου ευρετηριάζονται και διατίθενται αξιολογημένες δικτυακές πηγές πληροφόρησης σε συγκεκριμένα θεματικά πεδία.

Η ύπαρξη και διάθεση τέτοιων θεματικών πυλών προσφέρει πλέον πολλαπλά πλεονεκτήματα και στην πληροφόρηση και στην ανώτερη εκπαίδευση και έρευνα σε εξειδικευμένα επιστημονικά θέματα. Με σκοπό την εκμετάλλευση της ιδέας αυτής προς όφελος των χρηστών του Πανεπιστημίου Πατρών αλλά και γενικότερα της Ελληνικής Ακαδημαϊκής Κοινότητας, η παρούσα ενέργεια αφορά στην δημιουργία τριών (3) θεματικών πυλών σε αξιολογημένες ελληνικές και διεθνείς πηγές πληροφόρησης του διαδικτύου στα αντίστοιχα θεματικά πεδία:

  • της Βιολογίας
  • της Γεωλογίας, και
  • της Εκπαίδευσης (παιδαγωγικά θέματα)

Η επιλογή των θεματικών πεδίων έγινε με βάση την ύπαρξη αντίστοιχων τμημάτων στο Πανεπιστήμιο Πατρών, την εμπειρία της ΒΥΠ σε υλικό και υπηρεσίες στα πεδία αυτά καθώς η σχετική «δέσμευση» της ΒΥΠ στα πλαίσια μιας άτυπης συνεργασίας μεταξύ των βιβλιοθηκών των μεγαλύτέρων ακαδημαϊκών ιδρυμάτων της χώρας όπου διαμοιράστηκαν οι ευθύνες δημιουργίας μοναδικών θεματικών πυλών με σκοπό την εξοικονόμηση πόρων και την επίτευξη του βέλτιστου αποτελέσματος κατά περίπτωση. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι μακροπρόθεσμος στόχος της άτυπης αυτής συνεργασίας είναι η ένωση των επιμέρους θεματικών πυλών σε μία ενιαία εθνική επιστημονική δικτυακή πύλη.

1.2 Δημιουργία ηλεκτρονικού εκπαιδευτικού υλικού και των αντίστοιχων δικτυακών υποδομών για επιλεγμένα προπτυχιακά μαθήματα των προγραμμάτων σπουδών των τμημάτων του Πανεπιστημίου Πατρών

Μια άλλη σημαντική συνέπεια της ραγδαία διάδοσης του διαδικτύου και των διαφόρων εφαρμογών του ήταν και η αλλαγή στην συμπεριφορά και τις απαιτήσεις των χρηστών όσον αφορά στους τρόπους χρήσης του διαδικτύου σε σχέση με τα ενδιαφέροντα και τις ανάγκες τους και όσον αφορά στο είδος, την ποσότητα και την μορφή της προσφερόμενης πληροφορίας. Οι τομείς της εκπαίδευσης δεν έμειναν ανεπηρέαστοι από αυτό το γεγονός. Σε συνδυασμό με τις συνεχόμενες μεταβολές στις εκπαιδευτικές διαδικασίες και μεθόδους (νέα γνωστικά αντικείμενα, πολλαπλή βιβλιογραφία, εξ” αποστάσεως εκπαίδευσης κλπ), δημιουργήθηκε η ανάγκη ανάπτυξης μηχανισμών διάθεσης και προσπέλασης διαφόρων τύπων εκπαιδευτικού υλικού (σημειώσεις, κείμενα βιβλίων, ασκήσεις, εργαστηριακά πειράματα και ασκήσεις, αρθρογραφία, επιλεγμένη βιβλιογραφία, σχετικές πηγές πληροφόρησης στο διαδίκτυο κλπ) σε ηλεκτρονική μορφή και μέσω του διαδικτύου. Οι μηχανισμοί αυτοί εξελίχθηκαν σταδιακά σε ένα είδος εξειδικευμένων θεματικών πυλών στο διαδίκτυο που παρέχουν πρόσβαση στους εκπαιδευόμενους και τους εκπαιδευτές συγκεκριμένων μαθημάτων, στην ηλεκτρονική μορφή των παραπάνω τύπων εκπαιδευτικού υλικού. Σύμφωνα με την διεθνή πρακτική (βλ. βιβλιογραφία) η βιβλιοθήκη αναλαμβάνει την συγκέντρωση του υλικού σε στενή συνεργασία με τον διδάσκοντα καθηγητή, την ψηφιοποίηση ή/και την προμήθεια του υλικού όταν απαιτείται και τέλος την δημιουργία, συντήρηση και λειτουργίας της δικτυακής πλατφόρμας που φιλοξενεί το «πακέτο» του εκπαιδευτικού αυτού υλικού (electronic reserves).

Στα πλαίσια του ΠΕ1 η ΒΥΠ θα αναπτύξει, σε συνεργασία με όλα τα ακαδημαϊκά τμήματα του Πανεπιστημίου Πατρών, αντίστοιχα «πακέτα» ηλεκτρονικού εκπαιδευτικού υλικού για ένα επιλεγμένο προπτυχιακό μάθημα από κάθε τμήμα, δηλαδή συνολικά 22 «πακέτα». Η τελική επιλογή των προπτυχιακών μαθημάτων θα γίνει με ευθύνη των αρμόδιων οργάνων κάθε τμήματος κατόπιν ανοικτής πρόσκλησης ενδιαφέροντος της ΒΥΠ προς τα τμήματα και τα μέλη ΔΕΠ του Ιδρύματος, όπου θα παρουσιάζονται και οι βασικές αρχές επί των διαδικασιών υλοποίησης που θα τηρηθούν.

2. Πακέτο Εργασίας (ΠΕ2): Ανάπτυξη Νέων Ηλεκτρονικών Υπηρεσιών Πληροφόρησης

Ένα από τα επιτεύγματα του προηγούμενου στρατηγικού σχεδιασμού της ΒΥΠ ήταν και η εισαγωγή και λειτουργία μιας σειράς γενικών και εξειδικευμένων ηλεκτρονικών πηγών πληροφόρησης. Στα πλαίσια του προτεινόμενου έργου επιδιώκει την ανάπτυξη και λειτουργία τριών (3) νέων και εξειδικευμένων ηλεκτρονικών υπηρεσιών πληροφόρησης που αποτελούν και τις βασικές δράσεις του ΠΕ2. Οι βασικές δράσεις του ΠΕ2 είναι οι εξής:

2.1 Δημιουργία εργαστηρίου πολυμέσων για την εξειδικευμένη και εξατομικευμένη πρόσβαση σε off line και online ηλεκτρονικό υλικό της ΒΥΠ.

Η εκρηκτική ανάπτυξη της ψηφιακής τεχνολογίας είχε σαν αποτέλεσμα εκτός από την αύξηση του όγκου των πληροφοριών και την εμφάνιση δεκάδων μορφών και μέσων στα οποία διατίθεται η πληροφορία (e-text, CD-ROMs, βιντεοταινίες, DVD, και πολλά άλλα). Πέρα λοιπόν από την διασπορά των πηγών πληροφόρησης μια βιβλιοθήκη έχει πλέον να αντιμετωπίσει και το πρόβλημα της πολύ- ποικιλότητας των μέσων, με άμεσες συνέπειες σημαντικά προβλήματα στην διαχείριση και χρήση του υλικού αυτού (Διαφορετικός εξοπλισμός και λογισμικό, διαφορετικά περιβάλλοντα εργασίας, ακριβά συστήματα εξοπλισμού, δυσκολίες χρηστών, δυσκολίες στην εκπαίδευση των χρηστών κ.ο.κ.). Η ΒΥΠ ακολουθώντας τα ρεύματα της εποχής εμπλούτισε και συνεχίζει να εμπλουτίζει τις συλλογές υλικού της με ένα σεβαστό αριθμό τεκμηρίων σε διάφορες ηλεκτρονικές ή αναλογικές μορφές: online υλικό (e-text, ηλεκτρονικά περιοδικά, βάσεις δεδομένων), εκπαιδευτικά και πληροφοριακά CD-ROMs πολυμέσων, βιντεοταινίες, κασσέτες, μουσικά CDs και δίσκοι βινυλίου, microfiches, DVDs, AVI κλπ.

Τα χρόνια προβλήματα διαχείρισης όλων αυτών των μέσων και η ανάγκη πιο ευρείας διάδοσης και διάθεσης του περιεχομένου αυτού στους χρήστες, οδήγησαν την ΒΥΠ στην λύση της δημιουργίας ενός εργαστηρίου πολυμέσων με τον απαραίτητο εκείνο εξοπλισμό για κάθε μέσο και μορφή και το απαραίτητο λογισμικό ολοκλήρωσης και λειτουργίας και το οποίο αποτελεί το αντικείμενο της παρούσας ενέργειας. Το εργαστήριο θα αποτελέσει έναν πυρήνα ατομικής και ομαδικής εργασίας, με τη βοήθεια σύγχρονων ηλεκτρονικών οπτικοακουστικών μέσων και πολυμέσων.

2.2 Υπηρεσία Πληροφόρησης Ατόμων με ειδικές ανάγκες

Όσο και αν η ΒΥΠ και οι υπόλοιπες ελληνικές βιβλιοθήκες αξιοποίησαν σε μεγάλο βαθμό τις νέες τεχνολογίες στο χώρο της πληροφορικής και πληροφόρησης, προς όφελος των χρηστών τους, εντούτοις σχεδόν καμία πρωτοβουλία, με εξαίρεση την Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, δεν αναπτύχθηκε προς την κατεύθυνση της εξυπηρέτησης συναφών αναγκών πληροφόρησης κατηγοριών ατόμων με ειδικές ανάγκες. Σε συνδυασμό με τα γενικότερα προβλήματα κοινωνικού και οικονομικού αποκλεισμού που «επιβάλλει» κατά κάποιο τρόπο η ελληνική κοινωνία σε αυτά τα άτομα, λόγω ανυπαρξίας ή ανεπάρκειας πολιτικών, δράσεων και υποδομών, σημαντικές κατηγορίες ατόμων με ειδικές ανάγκες, και κυρίως άτομα με προβλήματα όρασης και με σοβαρά κινητικά προβλήματα, παραμένουν αποκλεισμένα ή έχουν μειωμένες ευκαιρίες, από την τριτοβάθμια εκπαίδευση και κυριότερα από ένα ικανοποιητικό επίπεδο πληροφόρησης. Μια κατάσταση που πλέον φαντάζει και είναι παράδοξη αν λάβουμε υπόψη μας τις μεγάλες τεχνολογικές δυνατότητες που προσφέρονται για την κάλυψη αυτών των αναγκών.

Η ΒΥΠ λαμβάνοντας υπόψη, τις υπάρχουσες σχετικές ανάγκες των χρηστών της εντός του Πανεπιστημίου Πατρών, την γενικότερη σχετική πολιτική του Ιδρύματος για την πρόσβαση στην εκπαίδευση κατηγοριών ατόμων με ειδικές ανάγκες και κυρίως τον δεδομένο κυρίαρχο ρόλο που ήδη διαδραματίζει, και προγραμματίζει να επεκτείνει, στο τομέα της επιστημονικής πληροφόρησης στην ευρύτερη Περιφέρεια της Δυτικής Ελλάδος, προτείνει στα πλαίσια του προτεινόμενου έργου την ανάπτυξη και λειτουργία ενός Κέντρου, και των αντίστοιχων υπηρεσιών, Πληροφόρησης για Άτομα με Ειδικές Ανάγκες.

Το κέντρο θα αποτελέσει μια πρωτοποριακή πρωτοβουλία για τα ελληνικά δεδομένα στο μείζον θέμα της ισότιμης και ελεύθερης πρόσβασης των ατόμων με ειδικές ανάγκες στην εκπαίδευση και την ενημέρωση. Σκοπός της προσπάθειας είναι η πρόσβαση μέσα από το κέντρο αυτό σε κατάλληλα επεξεργασμένο υλικό της ΒΥΠ. Στο κέντρο θα έχουν ελεύθερη πρόσβαση όλοι οι χρήστες – άτομα με ειδικές ανάγκες, ανεξάρτητα της ιδιότητάς τους.

2.3 Ψηφιοποίηση & διάθεση επιστημονικού υλικού στην ελληνική γλώσσα

Είναι κοινή διαπίστωση τόσο σε εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ότι παρά την ευρεία του διάδοση του διαδικτύου και την ανάπτυξη και συνεχή εξέλιξη διαφόρων μορφών εφαρμογών και υπηρεσιών, υπάρχει σημαντική υστέρηση στο τομέα του ψηφιακού περιεχομένου του δικτύου, και κυρίως σε ότι αφορά υλικό ιστορικής σημασίας αλλά και επιστημονικό υλικό (άρθρα περιοδικών κλπ) παλαιότερων δεκαετιών ή και περασμένων αιώνων. Το μεγαλύτερο ποσοστό του διαθέσιμου στο δίκτυο έγκυρου επιστημονικού υλικού αφορά σε πρόσφατο υλικό, σπάνια σε υλικό πέραν της δεκαετίας, και σε ανάλογες προσπάθειες και επενδύσεις των μεγάλων εκδοτών και προμηθευτών τεκμηρίων οι προοπτικές των οποίων για επιχειρηματικούς και οικονομικούς λόγους δεν προβλέπεται να περιλάβουν στις συλλογές του ψηφιακού τους υλικού, υλικό παλαιότερων ετών.
Σε ότι αφορά αυτό το υλικό οι σχετικές πρωτοβουλίες ψηφιοποίησης και διάθεσής του μέσω του διαδικτύου είναι σχετικά λίγες σε παγκόσμιο επίπεδο και στην συντριπτική τους πλειοψηφία αφορούν σε πρωτοβουλίες (JSTOR, DIEPER, GALLICA κλπ) μη κερδοσκοπικών οργανισμών, ερευνητικών ιδρυμάτων και βιβλιοθηκών που όπως είναι φυσικό προέρχονται από τις μεγαλύτερες και ανεπτυγμένες χώρες (ΗΠΑ, Γερμανία, Μεγ. Βρετανία, Γαλλία) και συνεπακόλουθα αφορούν σχεδόν πάντα σε υλικό στην αντίστοιχη γλώσσα.

Ακολούθως το πρόβλημα έλλειψης ψηφιακού υλικού παραμένει και εντείνεται σε ότι αφορά σε υλικό σε άλλες γλώσσες μικρότερων χωρών, όπως η ελληνική. Η εξεύρεση λύσεων και ή ενθάρρυνση πρωτοβουλιών προς αυτή την κατεύθυνση άλλωστε αποτελούν πλέον και επίσημη πολιτική επιδίωξη των αρμόδιων διευθύνσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης με την χρηματοδότηση προγραμμάτων δημιουργίας ψηφιακού περιεχομένου στις εθνικές γλώσσες των χωρών της κοινότητας (Προγράμματα IST και e-Content).

Η ΒΥΠ θέλοντας να αξιοποιήσει την σχετική εμπειρία της από την συμμετοχή της σε σχετικά ευρωπαϊκά προγράμματα (DIEPER: Digitization of European Periodicals) και να καλύψει στον δυνατό βαθμό την έλλειψη ψηφιακού υλικού στην ελληνική γλώσσα, σε συνεργασία με εξειδικευμένο επιστημονικό προσωπικό του τμήματος Ελληνικής Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Πατρών, προτείνει την ψηφιοποίηση του περιεχομένου μιας σειράς ιστορικών ελληνικών φιλολογικών και λογοτεχνικών περιοδικών που καλύπτουν μια χρονική περίοδο από το1837 έως το 1930 και παράλληλα την ανάπτυξη της κατάλληλης ψηφιακής βάσης δεδομένων που θα προσφέρει πρόσβαση στο υλικό αυτό μέσω του διαδικτύου.

Μεταξύ των τίτλων προς ψηφιοποίηση περιλαμβάνονται ανεκτίμητης ιστορικής και επιστημονικής αξίας τίτλοι που συνέβαλαν στον μέγιστο βαθμό στην διαμόρφωση της νεοελληνικής φιλολογίας και λογοτεχνίας καθώς και της πολιτιστικής παράδοσης γενικότερα. Ενδεικτικά μεταξύ άλλων περιλαμβάνονται:
Ερμής ο Λόγιος (Βιέννη, 1811-1821), Ελληνικός Τηλέγραφος (Βιέννη, 1812-1836), Αστήρ της Ανατολής (1858-1935), Κλειώ (Λειψία, 1885-1891), Μυρία Όσα (Παρίσι, 1868-1869), Ο Ρωμηός (1883-1918), Εστία (1876-1895), Δελτίον της Εστίας (1877-1891), Παρνασσός (1877-1895), Παναθήναια (1901-1915), Πινακοθήκη (1901-1926), Νέα Ζωή (Αλεξάνδρεια, 1904-1927), Αποθήκη των ωφέλιμων γνώσεων (Σμύρνη, 1837-1844), Ευτέρπη (1847-1855), Πανδώρα (1850-1872), Ο Νουμάς (1903-1931), Γράμματα (Αλεξάνδρεια, 1911-1921) και πολλά άλλα.

3. Πακέτο Εργασίας (ΠΕ3): Ανάπτυξη & Εφαρμογή Μεθόδων Διασφάλισης Ποιότητας

Παράλληλα με την ανάπτυξη νέων υπηρεσιών η ΒΥΠ στοχεύει και στην εξασφάλιση ενός υψηλού επιπέδου ποιότητας παροχής του συνόλου των υπηρεσιών της προς τους χρήστες της, καθώς επίσης και εφαρμογή κατάλληλων μηχανισμών παρακολούθησης και βελτιστοποίησης της οικονομικής διαχείρισης των διαφόρων λειτουργιών της. Στα πλαίσια αυτά η ΒΥΠ προτίθεται να υλοποιήσει τις παρακάτω ενέργειες:

3.1 Υιοθέτηση διαδικασιών Διασφάλισης Ποιότητας

Σε συμφωνία με τα διεθνή πρότυπα και πρακτικές προβλέπεται η εκπόνηση μελέτη εφαρμογής συστήματος συνεχούς διασφάλισης ποιότητας κατά τα πρότυπα ISO 9000, με άμεσο στόχο την εφαρμογή ενός τέτοιου συστήματος στις λειτουργίες και στην παροχή των υπηρεσιών της ΒΥΠ, και με απώτερη φιλοδοξία, στον βαθμό που επιτρέπει το θεσμικό καθεστώς που διέπει τις Ελληνικές Ακαδημαϊκές Βιβλιοθήκες, την μελλοντική απόκτηση του σχετικού Πιστοποιητικού Διασφάλισης Ποιότητας.

Η εφαρμογή θα δώσει την ευκαιρία στην ΒΥΠ μέσα από το πλαίσιο των προδιαγραφών και απαιτήσεων που προτείνει το πρότυπο, να καταγράψει και καθορίσει τα κριτήρια και διαδικασίες που θα διασφαλίζουν την ποιότητα και αποτελεσματικότητα των υπηρεσιών της σε σχέση με τις ανάγκες, απαιτήσεις και προδιαγραφές των χρηστών της και παράλληλα να εφαρμόσει και χρησιμοποιήσει κατάλληλες μεθόδους και εργαλεία παρακολούθησης και ελέγχου του επιπέδου παροχής των υπηρεσιών της προς αυτούς.

3.2 Ανάπτυξη μεθόδων και εργαλείων συνεχούς Ανάλυσης Κόστους των Υπηρεσιών της ΒΥΠ

Στα πλαίσια της ορθολογικότερης λειτουργίας και οικονομικής διαχείρισης των διαφόρων διαδικασιών και υπηρεσιών της ΒΥΠ κρίνεται αναγκαία η έρευνα και ανάπτυξη ή/και υιοθέτηση μεθόδων ανάλυσης κόστους (κατά προτίμηση αυτοματοποιημένων) των επιμέρους διαδικασιών που συνιστούν την οντότητα της βιβλιοθήκης.

Βασικός στόχος είναι η λεπτομερής καταγραφή και ανάλυση των διαδικασιών, εργασιών και «προϊόντων» της ΒΥΠ επιμέρους και συνολικά, το αντίστοιχο απαιτούμενο εργατικό δυναμικό, οι απαιτούμενες εργατοώρες για την διεκπεραίωση, επεξεργασία και «παραγωγή» και τελικά τα επιμέρους και συνολικά κόστη. Με βάση τα στοιχεία αυτά μπορούν να επιτευχθούν σημαντικά οφέλη στην βέλτιστη κατανομή των ανθρώπινων πόρων ανά διαδικασία, στην εξοικονόμηση πολύτιμου χρόνου εργασίας και σημαντικών οικονομικών πόρων που θα μπορέσουν να διατεθούν για την ενίσχυση άλλων χρήσιμων σκοπών.

Η υλοποίηση της έρευνας αυτής απαιτεί σημαντική επένδυση σε χρόνο και εξειδικευμένο προσωπικό και τα αποτελέσματά της πέρα από το στενό πλαίσιο χρησιμοποίησής τους από την ΒΥΠ μπορούν να αποτελέσουν οδηγό για ανάλογες προσπάθειες σε όλες τις ελληνικές βιβλιοθήκες.

Η ενέργεια θα υλοποιηθεί από τον Υπεύθυνο του Πακέτου Εργασίας ΠΕ3 (Υ.ΠΕ3) και το διαθέσιμο στα σχετικά επιστημονικά πεδία, επιστημονικό προσωπικό της ΒΥΠ, υπό την επιστημονική καθοδήγηση και την στενή συνεργασία εξειδικευμένου στο σχετικό θέμα μέλους ΔΕΠ του Τμήματος Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Πατρών.

4. Πακέτο Εργασίας (ΠΕ4): Συντήρηση & Εμπλουτισμός Συλλογών Υλικού & Βιβλιοθηκονομική Επεξεργασία Νέου Υλικού

Όπως αναφέρθηκε ήδη στην Ενότητα Β.2, όπου αναλύθηκε η αναπτυξιακή πολιτική της ΒΥΠ για την περίοδο 2000-2006, επιδίωξη της ΒΥΠ σε ότι αφορά τις συλλογές υλικού είναι η συντήρηση και η λελογισμένη ανάπτυξη των συλλογών αυτών συναρτήσει των απαιτούμενων νέων και παλιών αναγκών και των διαθέσιμων πόρων της ΒΥΠ. Το μέγεθος των συλλογών υλικού (βιβλία, περιοδικά κλπ) αν και αυξήθηκε σημαντικά τα τελευταία πέντε (5) χρόνια σαν αποτέλεσμα των αντίστοιχων δράσεων και χρηματοδοτήσεων του ΕΠΕΑΕΚ Ι, εντούτοις παραμένει απελπιστικά μικρό συγκρινόμενο με τα αντίστοιχα διεθνή πρότυπα και το μέγεθος του ακαδημαϊκού πληθυσμού και των αναγκών του Πανεπιστημίου Πατρών και τουλάχιστον σε ότι αφορά τις συλλογές βιβλίων και οπτικοακουστικού υλικού καλύπτει υποτυπωδώς τις ανάγκες αυτές.

Η ΒΥΠ, με δεδομένα ότι αφ’ ενός το έργο της συντήρησης και εμπλουτισμού των βασικών συλλογών υλικού περιλαμβάνεται πλέον στα βασικές υποχρεώσεις του Ιδρύματος και αφ” ετέρου τέτοιου είδους δράσεις δεν συμπλέουν ούτε με την βασική φιλοσοφία του προτεινόμενου έργου αλλά ούτε και με το καθορισμένο πλαίσιο δράσεων της Ενέργειας των Βιβλιοθηκών γενικότερα, περιλαμβάνει στις ενέργειες του παρόντος πακέτου εργασίας ΠΕ4, την ελάχιστη δυνατή ενίσχυση βασικών συλλογών (βιβλία, συνδρομές έντυπων περιοδικών) και την μέγιστη δυνατή (στα πλαίσια των περιορισμών του ΕΠΕΑΕΚ ΙΙ) ενίσχυση των συλλογών ηλεκτρονικού & οπτικοακουστικού υλικού με το απαραίτητο υλικό για την υποστήριξη των δράσεων και νέων υπηρεσιών που θα υλοποιηθούν στο προτεινόμενο έργο.

5. Πακέτο Εργασίας (ΠΕ5) Εκπαίδευση/Υποστήριξη Προσωπικού & Χρηστών

Βασική προϋπόθεση της επιτυχούς υλοποίησης του προτεινόμενου έργου και λειτουργίας των νέων υπηρεσιών είναι η συνεχής εκπαίδευση και ενημέρωση τόσο του προσωπικού όσο και των χρηστών στις υιοθετούμενες νέες τεχνολογίες και την χρήση τους. Στα πλαίσια αυτά η ΒΥΠ θα αναπτύξει κατά την διάρκεια του έργου σημαντικές εκπαιδευτικές δραστηριότητες, οι οποίες και αποτελούν το αντικείμενο του ΠΕ5. Πιο αναλυτικά:

5.1 Πρόγραμμα συνεχούς εκπαίδευσης & ενημέρωσης του προσωπικού

Οι συνεχείς εξελίξεις στη κοινωνία της πληροφορίας απαιτούν τη διαρκή ενημέρωση και απόκτηση νέων γνώσεων των εργαζομένων στις βιβλιοθήκες ώστε να είναι σε θέση να εκμεταλλευθούν στο βέλτιστο βαθμό τις νέες τεχνολογίες και συνεπακόλουθα να προσφέρουν στους χρήστες υψηλότερου επιπέδου υπηρεσίες.

Στα πλαίσια αυτά είναι απαραίτητη η ένταση των εκπαιδευτικών και επιμορφωτικών δραστηριοτήτων μεταξύ του προσωπικού της ΒΥΠ σε διάφορα θέματα όπως εκπαίδευση χρήσης νέων λογισμικών προγραμμάτων και των εφαρμογών τους, ανάπτυξη νέων εφαρμογών με την χρήση ήδη χρησιμοποιούμενων προγραμμάτων, ενημέρωση σε νέες εξελίξεις, τάσεις και τεχνολογίες στο χώρο των βιβλιοθηκών και της πληροφορικής, οργάνωση και διαχείριση της βιβλιοθήκης, κλπ.

5.2 Πρόγραμμα συνεχούς εκπαίδευσης, ενημέρωσης και υποστήριξης των χρηστών.

Η ανάπτυξη και παροχή νέων υπηρεσιών απαιτεί συνεχείς προσπάθειες από την πλευρά της ΒΥΠ,

  • για την ενημέρωση των χρηστών γύρω από τις παρεχόμενες υπηρεσίες και τις δυνατότητές τους
  • για την εκπαίδευση των χρηστών στη χρήση και λειτουργία των παρεχόμενων υπηρεσιών, και
  • για την υποστήριξη των χρηστών στην αντιμετώπιση τεχνικών και λειτουργικών προβλημάτων

Η ΒΥΠ ανταποκρινόμενη στις ανάγκες αυτές έχει ήδη αναπτύξει ανάλογες διαδικασίες που αποτελούν το βασικότερο καθήκον του Τμήματος Πληροφόρησης & Εκπαίδευσης/Υποστήριξης Χρηστών της ΒΥΠ. Στα πλαίσια του προτεινόμενου έργου η ΒΥΠ θα υλοποιήσει τις παρακάτω ενέργειες:

Ένταση και προσαρμογή των ήδη υπαρχουσών δραστηριοτήτων ενημέρωσης, εκπαίδευσης και υποστήριξης χρηστών στις απαιτήσεις των νέων δεδομένων (νέες υπηρεσίες). Η δράση προβλέπει τον σχεδιασμό κατάλληλων νέων προγραμμάτων εκπαίδευσης των χρηστών λαμβάνοντας υπόψη τις επιμέρους ιδιαιτερότητες (π.χ. εκπαίδευση ατόμων με ειδικές ανάγκες), τον σχεδιασμό και παραγωγή ενημερωτικού υλικού καθώς και την ανάπτυξη νέων μηχανισμών υποστήριξης των χρηστών. Στα πλαίσια της ενέργειας αυτής προβλέπονται και όλες οι απαραίτητες ενέργειες δημοσιοποίησης και διάχυσης των αποτελεσμάτων των επιμέρους δράσεων και του έργου συνολικά.
Δημιουργία Online εκπαιδευτικού συστήματος σε θέματα αναζήτησης βιβλιογραφικών δεδομένων και επιστημονικών πληροφοριών. Η δράση αποσκοπεί στην ενσωμάτωση των διαφόρων εκπαιδευτικών προγραμμάτων εκπαίδευσης των χρηστών σε ένα ενιαίο online αυτόματο σύστημα όπου οι χρήστες θα μπορούν να λαμβάνουν οδηγίες και να παρακολουθούν «σεμινάρια» στην επιλογή και χρήση μεθόδων αναζητήσεων βιβλιογραφικών και επιστημονικών δεδομένων, ανάλογα με το θεματικό πεδίο και κυρίως ανάλογα με τις ανάγκες που θέλουν να καλύψουν (έρευνα, εκπόνηση διατριβών, βιβλιογραφική ενημέρωση, πηγές στο διαδίκτυο κλπ). Η ιδέα βασίζεται στις εμπειρίες αντίστοιχων διεθνών πρωτοβουλιών (π.χ. εφαρμογή Into Info του προγράμματος EDUCATE – Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα Telematics For Libraries) και κατά την υλοποίηση της ενέργειας θα επιδιωχθεί στενή συνεργασία με τους φορείς των πρωτοβουλιών αυτών για την απόκτηση της σχετικής τεχνογνωσίας.