Το Knowledge Rights 21 και η Μονάδα Επιστημονικής Επικοινώνησης του ΣΕΑΒ διεξάγουν έρευνα για τις συνθήκες διεξαγωγής της έρευνας στην Ελλάδα και πόσο υποστηρικτικό είναι το νομικό πλαίσιο για την πρόσβαση και χρήση της επιστημονικής πληροφόρησης.
Η έρευνα αυτή έχει στόχο να καταγράψει τις αντιλήψεις των ερευνητών/ριων σε σχέση με το νομικό πλαίσιο στην Ελλάδα. Αντιλαμβάνεται ότι οι συνθήκες έρευνας στην Ελλάδα έχουν και άλλους περιορισμούς, όπως ενδεικτικά οικονομικούς (λιγοστοί οικονομικοί πόροι) και κοινωνικούς (ισότητα φύλων), όμως δεν τις εξετάζει υπό αυτό το πρίσμα.
Στην έρευνα προσκαλούνται να συμμετάσχουν ερευνητές/ριες από πανεπιστήμια, ερευνητικά κέντρα, τεχνοβλαστούς, νεοφυείς επιχειρήσεις, επιχειρήσεις και βιομηχανίες που ασχολούνται ενεργά με την έρευνα. Είναι ανώνυμη και απαιτεί λιγότερο από πέντε λεπτά για να συμπληρωθεί. Οι ενδιαφερόμενοι/ες που το επιθυμούν μπορούν να συμπληρώσουν τις σκέψεις τους για το θέμα σε προαιρετικό πεδίο.
Το σκεπτικό
Αυτή τη στιγμή, συγκεκριμένες πρωτοβουλίες στην Ευρώπη, μεταξύ των οποίων και ο Ευρωπαϊκός Χώρος Έρευνας, διερευνούν τη δυνατότητα για την ανάπτυξη ενός πιο ευέλικτου και υποστηρικτικού νομικού πλαισίου για την έρευνα, την εκπαίδευση και την καινοτομία. Οι κύριες διαστάσεις που εξετάζονται είναι η πρόσβαση στην πληροφορία και η επαναχρησιμοποίηση (διαμοιρασμός), έννοιες διακριτές, αλλά και πολύ κοντινές δεδομένου ότι οι ερευνητές/ριες παράγουν, αλλά και χρησιμοποιούν επιστημονική πληροφορία σε πλείστες μορφές, όπως δημοσιεύσεις και ερευνητικά δεδομένα με μεγάλη ταχύτητα.
Καθώς ένα μεγάλο τμήμα της χρηματοδότησης της έρευνας προέρχεται από δημόσιους πόρους, το ερώτημα είναι κατά πόσο το νομικό πλαίσιο επιτρέπει τις διαστάσεις αυτές για όλους τους πολίτες της ΕΕ για την έρευνα, την εκπαίδευση και την καινοτομία. Μπορούν οι ερευνητές/ριες να χρησιμοποιήσουν την πληροφορία αυτή ή συναντούν εμπόδια και παρελκυστικές πρακτικές; Για παράδειγμα, μπορεί ένας ερευνητής της επιστήμης των υπολογιστών να έχει μηχαναγνώσιμη προσβάση μέσω API σε ένα σώμα κειμένων ή εφαρμόζονται ασύμμετρα και ασύμβατα τεχνολογικά μέτρα προστασίας;
Τα αποτελέσματα της έρευνας θα δημοσιευθούν στον δικτυακό τόπο του Knowledge Rights 21 και θα ανακοινωθούν σε εκδήλωση στην Αθήνα στο τέλος Σεπτεμβρίου.
Πληροφορίες
Το πρόγραμμα Knowledge Rights 21 επικεντρώνεται στην πραγματοποίηση αλλαγών στη νομοθεσία και στην πρακτική σε όλη την Ευρώπη που θα ενισχύσουν το δικαίωμα όλων στη γνώση. Οικοδομείται στην πεποίθηση ότι η πρόσβαση στη γνώση είναι απαραίτητη για την εκπαίδευση, την καινοτομία και την έρευνα και ότι όλοι στην κοινωνία πρέπει να έχουν τη δυνατότητα πρόσβασης και επαναχρησιμοποίησής της. Στοχεύει να κινητοποιήσει το δυναμικό των ευρωπαϊκών ιδρυμάτων γνώσης, ιδιαίτερα των βιβλιοθηκών, να συνεργαστεί με άλλους σε όλο το φάσμα του κινήματος πρόσβασης στη γνώση για να ωθήσει μακροπρόθεσμες μεταρρυθμίσεις των πνευματικών δικαιωμάτων που θα ωφελήσουν τους χρήστες και τους ερευνητές των βιβλιοθηκών στον 21ο αιώνα. Στο Knowledge Rights 21 συμμετέχουν η International Federation of Library Associations and Institutions (IFLA), η Ligue des Bibliothèques Européennes de Recherche – Association of European Research Libraries (LIBER) και το SPARC Europe, με την υποστήριξη του Arcadia Foundation, το φιλανθρωπικό ταμείο της Lisbet Rausing και του Peter Baldwin.
Η Μονάδα Επιστημονικής Επικοινώνησης του ΣΕΑΒ συντονίζει τις σχετικές δράσεις για τη γνωμοδότηση για θέματα που προωθούν ουσιαστικά την Ανοικτή Πρόσβαση στην επιστημονική πληροφόρηση και την Ανοικτή Επιστήμη, την παρακολούθηση των διεθνών εξελίξεων και την ενημέρωση σε θέματα επιστημονικής επικοινώνησης και την προώθηση όλων των επωφελών μέτρων -τεχνικής, νομικής ή πολιτικής φύσης-για τη διάθεση ερευνητικού υλικού υπό το καθεστώς FAIR (Findable, Accessible, Interoperable, Reusable). Η Μονάδα λειτουργεί στο Παράρτημα του ΣΕΑΒ που ιδρύθηκε με την Προγραμματική Συμφωνία 2020.
[Photo by Julian Rösner on Unsplash]