Στο πλαίσιο των δράσεων της προώθησης της Επιστήμης των Πολιτών η ομάδα της Βιβλιοθήκης και Κέντρο Πληροφόρησης του Πανεπιστημίου Πατρών πραγματοποίησε μια παρουσίαση και ένα εργαστήριο στη Διεθνή Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης 2023.

Η παρουσίαση «Επιστήμη των Πολιτών και Βιβλιοθήκες: καλές πρακτικές συνεργασίας» έλαβε χώρα την Παρασκευή 5 Μαΐου στο συνεδριακό κέντρο Ν. Γερμανός της διεθνούς έκθεσης Θεσσαλονίκης στο πλαίσιο της ημερίδας «Οι βιβλιοθήκες άνω κάτω» που διοργανώθηκε από το Τμήμα Βιβλιοθηκονομίας, Αρχειονομίας και Συστημάτων Πληροφόρησης του Διεθνούς Πανεπιστημίου της Ελλάδος (ΔΙΠΑΕ), σε συνεργασία με την Ένωση Ελλήνων Βιβλιοθηκονόμων και Επιστημόνων Πληροφόρησης (ΕΕΒΕΠ) και το ΠΕΤ Βορείου Ελλάδος. Την ημερίδα παρακολούθησαν βιβλιοθηκονόμοι τόσο δια ζώσης όσο και απομακρυσμένα, μέσω livestreaming.

Αργότερα την ίδια ημέρα, η ομάδα μας πραγματοποίησε το εργαστήριο «Επιστήμη των Πολιτών και η σημασία της διάδοσης της». Σε αυτό το εργαστήρι συμμετείχαν 48 φοιτητές από το το Τμήμα Βιβλιοθηκονομίας, Αρχειονομίας και Συστημάτων Πληροφόρησης του ΔΙΠΑΕ. Ο στόχος του εργαστηρίου ήταν να κάνει μια εισαγωγή στην Επιστήμη των Πολιτών στους φοιτητές, μελλοντικούς επαγγελματίες, στοχεύοντας στην ανάδειξη καλών πρακτικών και ελπίζοντας ότι θα δημιουργήσει αρκετό ενδιαφέρον και δραστηριοποίηση για τη βιώσιμη παρουσία της. Η ομάδα μας εξήγησε τον ρόλο των βιβλιοθηκών στην Επιστήμη των Πολιτών και τις πιθανότητες που εκτυλίσσονται μετά τη δημιουργία συνεργασιών μεταξύ των ενδιαφερόμενων.

Οι παρευρισκόμενοι χωρίστηκαν σε ομάδες των έξι ατόμων και στην συνέχεια σε υπο-ομάδες που αντιπροσώπευαν, είτε ακαδημαϊκούς βιβλιοθηκονόμους, είτε βιβλιοθηκονόμους από τις δημόσιες βιβλιοθήκες. Δόθηκαν φύλλα εργασίας προκειμένου να συνδεθούν οι δραστηριότητες της κάθε ομάδας με έναν από τους 17 Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης. Πολλές από τις απαντήσεις αναφέρθηκαν στα προβλήματα πόρων, κυρίως στις χρηματοδοτήσεις και στην απασχόληση του προσωπικού για τις δραστηριότητες της Επιστήμης των Πολιτών. Μια κοινή πρόταση από πολλούς συμμετέχοντες ήταν να προσφέρουν ο ακαδημαϊκές βιβλιοθήκες εθελοντικό προσωπικό προς τις δημόσιες βιβλιοθήκες, προκειμένου να βοηθήσουν στις δραστηριότητες της Επιστήμης των Πολιτών, και οικονομική υποστήριξη για την οργάνωση εκδηλώσεων και προωθητικού υλικού.

Τόσο η παρουσίαση όσο και το εργαστήριο έγινε στο πλαίσιο του προγράμματος CeOS_SE (Erasmus+).

Κατά τη διάρκεια του 28^ου Πανελλήνιου Συνέδριου Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών, του οποίου το θέμα ήταν «Πράσινες και Βιώσιμες Ακαδημαϊκές Βιβλιοθήκες στη μετά-Covid εποχή», δόθηκε η ευκαιρία στο προσωπικό της ΒΚΠ να πραγματοποιήσει ένα εργαστήριο και να παρουσιάσει μια εργασία σχετικά με την Επιστήμη των Πολιτών. Συγκεκριμένα, το θέμα του εργαστηρίου ήταν «Η Επιστήμη των Πολιτών και ο ρόλος των Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών», ενώ το θέμα της εργασίας ήταν «Η βιβλιοθήκη ως κόμβος τεχνογνωσίας και παροχής υπηρεσιών για την Επιστήμη των Πολιτών».

Κατά τη διάρκεια του εργαστηρίου, οι 20 συμμετέχοντες/βιβλιοθηκονόμοι εισήχθησαν στον κόσμο της Επιστήμης των Πολιτών, πως ταιριάζει στις ερευνητικές βιβλιοθήκες, και πληροφορήθηκαν πως μπορούν να επωφεληθούν από την είσοδο της στην λειτουργία τους. Παρουσιάστηκαν παραδείγματα της Επιστήμης των Πολιτών τόσο εντός των βιβλιοθηκών, προκειμένου να φανεί πως μπορεί μια βιβλιοθήκη να αποτελέσει ακόμη πιο κομβικό κομμάτι της κοινότητάς της, όσο και εκτός αυτών. Συμμετείχαν σε ασκήσεις, με στόχο να εξοικειωθούν με τα προγράμματα Επιστήμης των Πολιτών και με το ποιοι μπορούν να συμμετάσχουν σε αυτά.
17 βιβλιοθηκονόμοι από ακαδημαϊκές και δημόσιες/δημοτικές βιβλιοθήκες και τρεις φοιτητές συμμετείχαν στο εργαστήριο. Πριν την έναρξη του εργαστηρίου οι συμμετέχοντες συμπλήρωσαν ένα ερωτηματολόγιο και οι 12 από τους 20 δεν είχαν συμμετάσχει ξανά σε κάποιο πρόγραμμα Ανοικτής Επιστήμης/Επιστήμης των Πολιτών, με τους οκτώ από τους 20 να έχουν κάποια προηγουμένη εμπειρία σε αυτά. Η γνώση τους πάνω στο θέμα της Ανοικτής Επιστήμης χωρίστηκε σε: έξι άτομα περιορισμένη, επτά άτομα βασική, έξι άτομα καλή και ένα άτομο προχωρημένη. Όσον αφορά την Επιστήμη των Πολιτών οκτώ άτομα είχαν περιορισμένη γνώση, εννιά άτομα βασική και ένα προχωρημένη.

Οι συμμετέχοντες ήταν αρκετά ενεργοί κατά την διάρκεια του εργαστηρίου και συμμετείχαν στην συζήτηση θέλοντας και αυτοί να προσπαθήσουν να δημιουργήσουν ένα πρόγραμμα Επιστήμης των Πολιτών και να οικοδομήσουν ένα δίκτυο συνεργασιών. Πραγματοποιήθηκε επίσης μια ενημερωτική εισαγωγή στο πρόγραμμα Erasmus+ “Citizen-enhanced Open Science in Southeastern Europe Higher Education knowledge hubs” που συμμετέχει η Βιβλιοθήκη και Κέντρο Πληροφόρησης του Πανεπιστήμιου Πατρών, προκειμένου να ενημερωθούν για την προσπάθεια που γίνεται για να γίνει γνωστή η Επιστήμη των Πολιτών στην χώρα μας.

Μετά την λήξη του εργαστηρίου οι συμμετέχοντες συμπλήρωσαν και ένα ερωτηματολόγιο αξιολόγησης όπου έξι άτομα το βρήκαν χρήσιμο και 14 άτομα εξαιρετικά χρήσιμο. Σε ερώτηση αν αυξήθηκε η γνώση τους πάνω στο θέμα , ένα άτομο απάντησε όχι ιδιαίτερα, ένα άτομο ήταν ουδέτερο και 18  άτομα απάντησαν ότι έμαθαν κάτι καινούριο. Στη συνέχεια, ένα άτομο απάντησε ότι δεν θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει τις νέες γνώσεις στην δουλειά του, πέντε άτομα δεν ήξεραν αν θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν και 13 άτομα απάντησαν ότι θα μπορούσαν να τις χρησιμοποιήσουν.

Η εργασία που παρουσιάστηκε κατά τη διάρκεια του συνεδρίου με τίτλο «Η βιβλιοθήκη ως κόμβος τεχνογνωσίας και παροχής υπηρεσιών για την Επιστήμη των Πολιτών» είχε θερμή ανταπόκριση από το κοινό και κάποιοι από τους παρευρισκόμενους συνειδητοποίησαν ότι ήδη συμμετείχαν σε προγράμματα Επιστήμης των Πολιτών, στο επίπεδο του πληθοπορισμού, και απλά δεν το είχαν αντιληφθεί.

Tο μεσημέρι της Τρίτης 25 Οκτωβρίου θα λάβει χώρα μερική έκλειψη ηλίου, ορατή από την περιοχή μας. Η κάλυψη του ηλιακού δίσκου από τη Σελήνη θα φτάσει το 37% επί της φαινόμενης ηλιακής διαμέτρου και η διάρκεια της έκλειψης θα είναι 2 ώρες και 11 λεπτά. Οι ακριβείς χρόνοι του φαινομένου έχουν ως εξής:

• Έναρξη μερικής έκλειψης – είσοδος Σελήνης στον ηλιακό δίσκο: 12:35
• Μέγιστο έκλειψης (37%): 13:40
• Τέλος μερικής έκλειψης – έξοδος Σελήνης από τον ηλιακό δίσκο: 14:46

Σημειώνεται πως έκλειψη ηλίου δε θα είναι ορατή πάλι από την περιοχή μας μέχρι το 2027.

Η ασφαλής παρατήρηση της έκλειψης ηλίου μπορεί να γίνει αποκλειστικά με χρήση ειδικών πιστοποιημένων αστρονομικών φίλτρων. Είναι επικίνδυνη η παρατήρηση του ήλιου, πριν, κατά τη διάρκεια ή μετά την έκλειψη, με οποιονδήποτε άλλο τρόπο ή ευρεσιτεχνία.

Για την ασφαλή παρατήρηση της έκλειψης, η Βιβλιοθήκη και Κέντρο Πληροφόρησης Πανεπιστημίου Πατρών διοργανώνει σε συνεργασία με την Αστρονομική Εταιρεία Πάτρας “Ωρίων” δημόσια παρατήρηση με τη χρήση ηλιακών τηλεσκοπίων και ειδικών φίλτρων.

Η παρατήρηση θα λάβει χώρα στον αίθριο χώρο του 1ου ορόφου του κτηρίου της Βιβλιοθήκης και είναι ανοιχτή για όλα τα μέλη της πανεπιστημιακής κοινότητας.

Η εκδήλωση λαμβάνει χώρα στο πλαίσιο δραστηριοτήτων Επιστήμης των Πολιτών του έργου “Citizen-Enhanced Open Science in Southeastern Europe Higher Education Knowledge Hubs” (Erasmus+, Key Action 2), στο οποίο συμμετέχει η ΒΚΠ.