Διαχείριση πνευματικών δικαιωμάτων

Κατά τη συγγραφή των εργασιών σας μπορείτε να χρησιμοποιείτε περιεχόμενο τρίτων με τη μορφή της παράθεσης αποσπασμάτων. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι κάποιος μπορεί να χρησιμοποιεί αποσπάσματα κειμένου που έχουν δημοσιευτεί παλαιότερα με σκοπό την υποστήριξη ή την κριτική της γνώμης κάποιου, αναφέροντας όμως την αρχική πηγή. Αυτή η πρακτική, πέραν της ηθικής της διάστασης, βοηθά να αποφεύγονται φαινόμενα λογοκλοπής ή πλαγιαρισμού. Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να συμβουλεύονται τον οδηγό διαχείρισης βιβλιογραφικών αναφορών της Βιβλιοθήκης. Όμως, συχνά υπάρχουν περιπτώσεις που οι πρακτικές διαφοροποιούνται, όπως για παράδειγμα οι εικόνες και τα διαγράμματα σε επιστημονικές εργασίες.

Κανονισμός

Σύμφωνα με το Παράρτημα 3 “Όροι συγγραφής και δημοσιοποίησης διπλωματικών εργασιών, μεταπτυχιακών εργασιών και διδακτορικών διατριβών στο Πανεπιστήμιο Πατρών” του Κανονισμού Μεταπτυχιακών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πατρών, ο οποίος όμως προβλέπει ρυθμίσεις και για τους προπτυχιακούς φοιτητές, κάθε ΠΦ, ΜΦ ή ΥΔ που εκπονεί τη διπλωματική, μεταπτυχιακή εργασία του ή τη διδακτορική διατριβή του σε Τμήμα του Πανεπιστημίου Πατρών, θεωρείται ότι έχει λάβει γνώση και αποδέχεται τα ακόλουθα:

Το σύνολο της εργασίας αποτελεί πρωτότυπο έργο, παραχθέν από τον/ην ίδιο/α, και δεν παραβιάζει δικαιώματα τρίτων καθ’ οιονδήποτε τρόπο,
Εάν η εργασία περιέχει υλικό το οποίο δεν έχει παραχθεί από τον/ην ίδιο/α, αυτό πρέπει να αναφέρεται ρητώς εντός του κειμένου της εργασίας ως προϊόν εργασίας τρίτου, σημειώνοντας με παρομοίως σαφή τρόπο τα στοιχεία ταυτοποίησής του, ενώ παράλληλα βεβαιώνει πως στην περίπτωση χρήσης αυτούσιων γραφικών αναπαραστάσεων, εικόνων, γραφημάτων κλπ., έχει λάβει τη χωρίς περιορισμούς άδεια του κατόχου των πνευματικών δικαιωμάτων για την συμπερίληψη και επακόλουθη δημοσίευση του υλικού αυτού.
O/Η ΠΦ, ΜΦ ή ΥΔ φέρει αποκλειστικά την ευθύνη της δίκαιης χρήσης του υλικού που χρησιμοποίησε και τίθεται αποκλειστικός υπεύθυνος των πιθανών συνεπειών της χρήσης αυτής. Αναγνωρίζει δε ότι το Πανεπιστήμιο Πατρών δεν φέρει, ούτε αναλαμβάνει οιαδήποτε ευθύνη που τυχόν προκύψει από πλημμελή εκκαθάριση πνευματικών δικαιωμάτων.

Κανονισμός

Χρήση περιεχομένου τρίτων
Προστασία δικού σας περιεχομένου

Χρήση περιεχομένου τρίτων

Κατά τη συγγραφή της διατριβής σας είναι πολύ πιθανό πως θα χρησιμοποιήσετε υλικό που προστατεύεται από πνευματικά δικαιώματα. Το υλικό αυτό μπορεί να είναι είτε δικό σας, το οποίο έχετε δημοσιεύσει και παραχωρήσει τα πνευματικά δικαιώματα σε κάποιον εκδότη, είτε κάποιου τρίτου ατόμου ή συλλογικού οργάνου. Το υλικό αυτό είναι γνωστό ως “υλικό τρίτων” και θα πρέπει να ζητάτε άδεια για την αναπαραγωγή ή/και χρήση του, αφού δεν είστε ο κάτοχος των πνευματικών δικαιωμάτων. Αυτή η αδειοδότηση είναι μια πρόσθετη διαδικασία στη γνωστή ακαδημαϊκή πρακτική της παράθεσης παραπομπών. Υλικό το οποίο είναι ελεύθερα διαθέσιμο ή/και είναι εκτός πνευματικής ιδιοκτησίας (public domain), μπορείτε να το χρησιμοποιήσετε χωρίς άδεια.

Συστήνουμε να ακολουθείτε τα ακόλουθα βήματα:

Βήμα 1: Αναγνώριση υλικού τρίτων

Στο στάδιο αυτό πρέπει να προβείτε στην αναγνώριση έργων, των οποίων δεν έχετε τα πνευματικά δικαιώματα. Αυτά μπορεί να είναι

Υλικό που έχετε δημοσιεύσει εσείς, αλλά έχετε παραχωρήσει τα πνευματικά δικαιώματα σε κάποιον εκδότη, π.χ. μέρος μιας διδακτορικής διατριβής έχει δημοσιευθεί –πριν την υποστήριξη της- σε επιστημονικό συνέδριο ή σε ένα επιστημονικό περιοδικό.
Αποσπάσματα κειμένου από δημοσιευμένα έργα, όπως βιβλία, άρθρα περιοδικών, κ.α.
Ολόκληρα άρθρα περιοδικών ή/και ανακοινώσεων σε συνέδρια.
Εικόνες, φωτογραφίες, σχήματα, πίνακες, γραφήματα, διαγράμματα. Διατηρείτε τα πνευματικά δικαιώματα σχημάτων, πινάκων, κ.α., που έχετε δημιουργήσει οι ίδιοι στα πλαίσια αδημοσίευτων έργων.
Ερωτηματολόγια.
Χάρτες.
Μουσική σημειογραφία.
Βάσεις δεδομένων ή/και δεδομένα.
Κώδικας και προγράμματα Η/Υ.
Ιστοσελίδες.

Βήμα 2: Αποφασίστε αν χρειάζεται να ζητήσετε άδεια χρήσης

Δεν χρειάζεται να ζητήσετε άδεια χρήσης όταν:

πρόκειται για έργο που δεν υπόκειται σε καθεστώς πνευματικής ιδιοκτησίας. Στην Ελλάδα, σύμφωνα με το άρθρο 29 του Ν. 2121/1993, η πνευματική ιδιοκτησία διαρκεί όσο η ζωή του δημιουργού, συν εβδομήντα (70) χρόνια μετά το θάνατό του, που υπολογίζονται από την 1η Ιανουαρίου του έτους, το οποίο έπεται του θανάτου του δημιουργού.
πρόκειται για χωρίο ή/και απόσπασμα κειμένου από δημοσιευμένο έργο, όπως βιβλία, άρθρα περιοδικών κ.α. Εντούτοις, σε αυτή την περίπτωση θα πρέπει να γίνεται χρήση παραπομπών σύμφωνα με τη δεοντολογία του επιστημονικού λόγου, αλλά και το άρθρο 19 του Ν. 2121/1993.
πρόκειται για έργο, για το οποίο διαθέτετε ήδη άδεια χρήσης μέσω κάποιας άδειας, όπως η Creative Commons, μέσω μιας σύμβασης παραχώρησης άδειας χρήσης ενός εκδότη ή σύμφωνα με όρους χρήσης που υπάρχουν σε ιστοσελίδες συνήθως. Και σε αυτή την περίπτωση η χρήση του υλικού συνοδεύεται πάντα από την παράθεση παραπομπών.
πρόκειται για έργο Ανοικτής Πρόσβασης. Επίσης, η χρήση του πρέπει πάντα να γίνεται με την παράθεση παραπομπών.

Σε όλες τις άλλες περιπτώσεις θα πρέπει να ζητάτε άδεια χρήσης διαφορετικά θα θεωρηθεί παραβίαση του νόμου περί πνευματικών δικαιωμάτων και ο κάτοχος των πνευματικών δικαιωμάτων μπορεί να σας ζητήσει οικονομική αποζημίωση ή να αποσύρετε τη διατριβή σας από το αποθετήριο.

Βήμα 3: Αναγνώριση του κατόχου των πνευματικών δικαιωμάτων και αίτημα για άδεια χρήσης

Όταν χρειάζεται να ζητήσετε άδεια χρήσης, θα πρέπει να εντοπίσετε τον κάτοχο πνευματικών δικαιωμάτων. Aναζητήστε το σύμβολο για τα πνευματικά δικαιώματα ©, το οποίο ακολουθείται από το όνομα του δημιουργού ή του εκδότη (π.χ. Copyright © 2015 Εκδόσεις Publisher). Για παράδειγμα, στα βιβλία θα αναζητήσετε τα στοιχεία για τα πνευματικά δικαιώματα στην οπίσθια όψη της σελίδας τίτλου, ενώ είναι πιθανό να πρέπει να αναζητήσετε διαφορετικά στοιχεία για τις εικόνες ή άλλου είδους υλικό που βρίσκεται μέσα στο βιβλίο. Στις ιστοσελίδες μπορείτε να εντοπίσετε στοιχεία πνευματικών δικαιωμάτων στο κάτω μέρος της σελίδας ή ως μέρος της περιγραφής ενός αντικειμένου, π.χ. ενός επιστημονικού άρθρου σε ηλεκτρονικό περιοδικό. Για να εντοπίσετε τα στοιχεία επικοινωνίας κάποιου συγγραφέα/κατόχου πνευματικών δικαιωμάτων, μπορείτε να επισκεφθείτε τις ακόλουθες ιστοσελίδες, το περιεχόμενο των οποίων όμως δεν είναι εξαντλητικό.

WATCH project, https://www.reading.ac.uk/library/about-us/projects/lib-watch.aspx
Society of Authors, https://www.societyofauthors.org
Εταιρεία συγγραφέων, http://www.authors.gr

3.1. Υλικό που έχετε δημοσιεύσει εσείς
Εάν σκοπεύετε να συμπεριλάβετε υλικό που έχετε δημοσιεύσει εσείς, όπως άρθρα περιοδικών, αλλά έχετε παραχωρήσει τα πνευματικά δικαιώματα σε κάποιον εκδότη, θα πρέπει να ελέγξετε εάν ο εκδότης σας επιτρέπει να το συμπεριλάβετε ως μέρος της εργασίας σας. Το πιο εύκολο είναι να επικοινωνήσετε απευθείας με τον εκδότη και να του εξηγήσετε τι θέλετε. Οι περισσότεροι εκδότες το επιτρέπουν, αλλά συστήνεται να έχετε τη σχετική άδεια ή ενημέρωση από τον εκδότη. Καλό είναι να δηλώνετε στη διατριβή σας ότι έχετε εξασφαλίσει την άδεια χρήσης του υλικού που έχετε δημοσιεύσει, όπως

Η άδεια αναπαραγωγής του/της διαγράμματος/εικόνας/φωτογραφίας [επιλέξτε ό,τι αφορά] έχει παραχωρηθεί από [εισάγετε το όνομα].

Συστήνεται να τηρείτε αντίγραφα των επιστολών ή των ηλεκτρονικών μηνυμάτων που λάβατε από τον εκδότη.

3.2. Υλικό τρίτου ατόμου ή συλλογικού οργάνου
Εάν ο κάτοχος των πνευματικών δικαιωμάτων είναι εκδότης, θα πρέπει καταθέσετε αίτημά στο αντίστοιχο τμήμα του εκδοτικού οίκου για “Δικαιώματα και άδειες χρήσης” ή για “Εκκαθάριση πνευματικών δικαιωμάτων” (copyright clearance). Πολλοί εκδότες παρέχουν πληροφορίες στην ιστοσελίδα τους σχετικά με το πώς να ζητήσετε άδεια χρήσης. Οι μεγαλύτεροι εκδότες επιστημονικών περιοδικών χρησιμοποιούν την υπηρεσία Copyright Clearance Center. Τα βήματα που έχετε να κάνετε σε αυτή την περίπτωση είναι:

Στη σελίδα ενός άρθρου όλων των γνωστών εκδοτών, υπάρχουν σχετικές επιλογές, π.χ. Request Permissions στα περιοδικά του Taylor & Francis, Get rights and content στα περιοδικά του Elsevier, κ.ο.κ.
Επιλέγοντας αυτόν τον σύνδεσμο θα οδηγηθείτε στην πλατφόρμα του Copyrights Clearance Center (CCC).
Στη φόρμα που θα εμφανιστεί με τον τίτλο Quick Price Estimate δηλώνετε ό,τι σας ενδιαφέρει, π.χ. I would like to reuse in a thesis/dissertation ή I would like to reuse in a library reserve/e-reserve.
Συμπληρώνετε όλα τα πεδία που θα ζητηθούν, όπως πλήθος εικόνων ή ό,τι δεν εκπροσωπείτε έναν κερδοσκοπικό φορέα.
Στο τέλος θα προκύψει η τιμολόγηση για την αδειοδότηση χρήσης. Τις περισσότερες φορές, ειδικά για διατριβές, η αδειοδότηση δεν επιβαρύνεται οικονομικά. Όμως όταν ζητάτε την άδεια για κάποιο άλλο άρθρο είναι πιθανόν να ζητηθεί κάποιο αντίτιμο, το οποίο ποικίλει ανά εκδότη.
Για να ολοκληρώσετε τη διαδικασία, ειδικά όταν υπάρχει αντίτιμο, χρειάζεται να υπάρχει ένας λογαριασμός στο Copyrights Clearance Center.

Εάν ο εκδότης δεν είναι συμβεβλημένος με το Copyrights Clearance Center (π.χ. είναι μικρού μεγέθους) ή ο κάτοχος των πνευματικών δικαιωμάτων είναι ένας μεμονωμένος ερευνητής τότε:

Ελέγξετε πρώτα εάν διαθέτει στην ιστοσελίδα του αίτηση χορήγησης άδειας. Εάν δεν διαθέτει, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε το υπόδειγμα που παραθέτουμε στο τέλος της λίστας. Το ίδιο ισχύει και σε περίπτωση που ο κάτοχος των πνευματικών δικαιωμάτων δεν είναι εκδότης. Στις γωνιώδεις αγκύλες είναι τα στοιχεία που θα πρέπει να συμπληρώσετε.
Να τον ενημερώσετε για τον όγκο του υλικού που προτίθεστε να χρησιμοποιήσετε.
Να δηλώσετε ρητά ότι ζητάτε την άδεια χρήσης του υλικού για μη εμπορικούς σκοπούς αλλά και ότι η διατριβή σας θα είναι ελεύθερα διαθέσιμη.
Να είστε προετοιμασμένοι ότι ο κάτοχος πνευματικών δικαιωμάτων έχει το δικαίωμα να αρνηθεί.
Να γνωρίζετε ότι ο εκδότης ή ο κάτοχος πνευματικών δικαιωμάτων μπορεί να σας χρεώσει ένα ποσό ή να σας ζητήσει να υπογράψετε μια σύμβαση παραχώρησης άδειας χρήσης.
Να υπολογίσετε ένα αρκετό χρονικό διάστημα για την απόκτηση των σχετικών αδειών χρήσης, καθώς η όλη διαδικασία μπορεί να διαρκέσει κάποιους μήνες.

Dear Sir/Madam,

I am seeking your permission to include the following material:

[αναφέρετε το μέρος που σας ενδιαφέρει από την εργασία του και τα βιβλιογραφικά στοιχεία αυτής]

In the following manner:

Inclusion in my [D.Phil./MSc/MPhil/M.Litt. (εισάγετε την κατάλληλη βαθμίδα)] thesis, [τίτλος] which I am required to deposit online in “Nemertes”. “Nemertes” is the institutional repository for the research publications and other research output produced by members of the University of Patras. It is noncommercial and openly available to all.

If you are willing to authorize this use of the cited material, please reply to this message or send a printed permission to:
[Όνομα, διεύθυνση, αριθμός fax, διεύθυνση email]

If you do not have an explicit permission statement, then you may use the following excerpt:

———————-
I warrant that I own the copyright /am authorized to complete this authorization on behalf of the copyright owner in the above material:

Name:
Signature:

Date:

Terms/conditions or comments:
———————-

A copy of the completed copyright permission form will be sent to my thesis supervisor [D.Phil./MSc/MPhil/M.Litt. (εισάγετε την κατάλληλη βαθμίδα) και το όνομα του επόπτη καθηγητή].

If you are not the rights holder for this material, I would greatly appreciate if you could provide me with contact details of the person I should refer to.

Kind Regards,
[εισάγετε το ονομά σας]

Και στις δύο περιπτώσεις, μην αφήσετε τη διαδικασία αυτή προς το τέλος συγγραφής της διατριβής σας, γιατί οι εκδότες ή/και οι κάτοχοι των πνευματικών δικαιωμάτων μπορεί να καθυστερήσουν να απαντήσουν. Εάν δεν σας απαντήσουν, επικοινωνήστε μαζί τους πάλι σε τρεις εβδομάδες. Εντούτοις, η έλλειψη απόκρισης, δεν θα πρέπει να θεωρηθεί ως συναίνεση και άδεια χρήσης του υλικού στη διατριβή σας.

3.3. Αδυναμία εντοπισμού κατόχου δικαιωμάτων.
Σε περίπτωση που δεν μπορέσετε να εντοπίσετε τον κάτοχο των πνευματικών δικαιωμάτων ή δεν έχει επικοινωνήσει μαζί σας, θα πρέπει να αποφασίσετε τι θα κάνετε με το υλικό αυτό. Σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία:

Είτε θα πρέπει να μη χρησιμοποιηθεί το εν λόγω υλικό.
Είτε θα αφαιρεθεί με τη σχετική υποσημείωση δίπλα. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε μια σύντομη δήλωση όπως

Το διάγραμμα/εικόνα/φωτογραφία [επιλέξτε ό,τι αφορά] έχει αφαιρεθεί λόγω περιορισμών των πνευματικών δικαιωμάτων
Είτε θα το αντικαταστήσετε με μια αναφορά ή περιγραφή του και με ένα σύνδεσμο (URL) της πηγής του υλικού, ώστε να διευκολύνετε δυνητικούς αναγνώστες να εντοπίσουν το υλικό που έχει αφαιρεθεί.

ΠΡΟΣΟΧΗ: Εάν χρησιμοποιήσετε μη αδειοδοτούμενο υλικό, ακόμα και αν παραθέτετε αποδεικτικά αναζήτησης του κατόχου και απόπειρας επικοινωνίας μαζί του, είναι πιθανό ο κάτοχος να το θεωρήσει παραβίαση των πνευματικών δικαιωμάτων του αφού η απουσία αδειοδότησης ή/και απόκρισης εκ μέρους του κάτοχου των πνευματικών δικαιωμάτων, δεν θα πρέπει να θεωρηθεί ως συναίνεση και άδεια χρήσης του υλικού του στη διατριβή σας.

Προαιρετικά, θα μπορούσατε να συντάξετε έναν πίνακα στο παράρτημα της εργασίας σας, όπου θα αναφέρετε το αποδεικτικό της αδειοδότησης, όπου έχει επιτευχθεί, και τα αιτήματα αδειοδότησης, όταν δεν επιτευχθεί η αδειοδότηση ή δεν απάντησε ο κάτοχος των πνευματικών δικαιωμάτων. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε το υπόδειγμα σε Microsoft Word που βρίσκεται δίπλα.

Θα πρέπει να φυλάσσετε τα αντίγραφα των αδειών, καθώς και όλης της επικοινωνίας που είχατε για δική σας μελλοντική αναφορά. Αντίγραφα των αδειών δεν χρειάζεται να υποβάλλεται στο ιδρυματικό αποθετήριο «Νημερτής», όταν καταθέτετε τη διατριβή σας.

Βήμα 4: Δήλωση άδειας χρήσης

Όταν έχετε λάβει την άδεια χρήσης για το υλικό που θέλετε να χρησιμοποιήσετε στην εργασία σας, τότε κάνετε τη σχετική παραπομπή και προσθέτετε μια δήλωση δίπλα ή κάτω από το υλικό. Αυτή η δήλωση θα πρέπει να έχει τις διατυπώσεις που σας έχει δώσει ο εκδότης, αλλά εάν δεν έχετε κάτι τυποποιημένο μπορείτε να χρησιμοποιείτε το παρακάτω υπόδειγμα:

Η εικόνα αναπαρήχθη με την άδεια του κατόχου των πνευματικών δικαιωμάτων, [εισάγετε το όνομα].

Προστασία δικού σας περιεχομένου

Από τη στιγμή που δημιουργείτε πρωτότυπο υλικό, αυτομάτως έχετε το δικαίωμα πνευματικής ιδιοκτησίας πάνω σε αυτό, το οποίο και μπορείτε να ενεργοποιήσετε με κάθε αφορμή. Η συγγραφή μίας μεταπτυχιακής ή διδακτορικής διατριβής, αποτελεί τη δική σας συνεισφορά στη γνώση, την οποία μπορείτε και πρέπει να προστατέψετε. Η δημοσίευση του υλικού σας, μολονότι φαίνεται αντιφατικό, είναι ένας επιπλέον τρόπος προστασίας, αλλά παράλληλα και γνωστοποίησης της δουλειάς σας.

Δημοσίευση της εργασίας σας στο Ιδρυματικό Αποθετήριο “Νημερτής”

Οι διατριβές στο ιδρυματικό αποθετήριο “Νημερτής” είναι ελεύθερα διαθέσιμες, καθώς το αποθετήριο είναι Ανοικτής Πρόσβασης. Ως ημερομηνία δημοσίευσης της διατριβής σας θεωρείται η ημερομηνία που καθίσταται ανοιχτή η διατριβή στο ιδρυματικό αποθετήριο “Νημερτής”, αφού έχει προηγηθεί η υποβολή και κατάθεσή της στο αποθετήριο. Με τη δημοσίευση του ψηφιακού αρχείου της διατριβής σας στο “Νημερτής”, το ιδρυματικό αποθετήριο του Πανεπιστημίου Πατρών, το υλικό σας αποκτά αυτομάτως μία χρονοσήμανση (timestamp), η οποία χρησιμεύει ως αποδεικτικό της ημερομηνίας δημοσίευσης. Η κατοχύρωση των πνευματικών δικαιωμάτων επιτυγχάνεται με την κατάθεση της διατριβής στη Γραμματεία του αντίστοιχου Τμήματος προκειμένου να ολοκληρωθεί η διαδικασία απονομής τίτλου από το Τμήμα. Έτσι καλύπτεστε έναντι εργασιών που δημοσιεύθηκαν σε μεταγενέστερο χρόνο και έχουν οικειοποιηθεί δικό σας υλικό. Επίσης, το “Νημερτής” σας δίνει τη δυνατότητα επιλογής μιας άδειας Creative Commons, που θα σας βοηθήσει να ορίσετε τους όρους χρήσης του υλικού σας, αλλά και τον τρόπο αναφοράς των άλλων προς εσάς (δείτε παρακάτω).

Μην ξεχνάτε ότι στο “Νημερτής” παραχωρείτε μόνο το μη αποκλειστικό δικαίωμα δημοσίευσης της εργασίας σας. Μπορείτε να δημοσιεύσετε μέρος της εργασίας σας σε κάποιο επιστημονικό περιοδικό χωρίς κανένα πρόβλημα, αφού η δημοσίευση σε αποθετήριο δεν νοείται ως δημοσίευση σε άλλο μέσο (prior publication), συνθήκη πρωτοτυπίας που συνήθως ζητούν οι εκδότες.

Δημοσίευση σε επιστημονικά περιοδικά

Όταν επιλέξετε να δημοσιεύσετε την εργασία σας σε κάποιο περιοδικό, πρέπει να γνωρίζετε ότι με την υπογραφή ενός συμφωνητικού (license agreement), συνήθως καλείστε να μεταβιβάσετε τα δικαιώματά σας στον εκδότη του περιοδικού. Εάν δεν επιθυμείτε να γίνει αυτό, μπορείτε να ρωτήσετε τον εκδότη αν συμφωνεί στη χρήση μίας προσθήκης στη συμφωνία δημοσίευσης, με την οποία παραχωρείτε μόνο η άδεια της δημοσίευσης, χωρίς να μεταβιβάζετε τα δικαιώματά σας επί του υλικού. Τέτοιες συμφωνίες μπορείτε να βρείτε στα:

Μία άλλη λύση είναι η δημοσίευση σε περιοδικά Ανοικτής Πρόσβασης. Τα περιοδικά αυτά δίνουν ελεύθερη πρόσβαση στο υλικό τους, συνήθως με άδειες Creative Commons, ενώ παράλληλα ο δημιουργός παραχωρεί μόνο το δικαίωμα δημοσίευσης. Η εγκυρότερη λίστα περιοδικών Ανοικτής Πρόσβασης βρίσκεται στο Directory of Open Access Journals.

Creative Commons

Οι άδειες Creative Commons αφορούν και μπορούν να εφαρμοστούν σε κάθε είδους δημοσίευση ψηφιακών αρχείων. Στην απόφαση για την επιλογή της κατάλληλης άδειας χρήσης λαμβάνονται υπόψη τρία βασικά ερωτήματα:

Απαιτείται η αναφορά του δημιουργού;
Επιτρέπεται η εμπορική χρήση;
Επιτρέπεται η τροποποίηση του έργου; Εάν ναι, ο χρήστης θα πρέπει να χρησιμοποιήσει την ίδια άδεια χρήσης ή μπορεί να επιλέξει άλλη;

Τα ερωτήματα αυτά αντιστοιχούν στην υιοθέτηση ή όχι, τεσσάρων βασικών όρων στην επιλεγμένη άδεια:

Εικονίδιο	Όρος	Ορισμός
	by: Attribution/Αναφορά	Απαιτείται αναφορά του δημιουργού ή του χορηγού της άδειας.
	nc: Non Commercial/Μη Εμπορική Χρήση	Δε μπορεί να χρησιμοποιηθεί το έργο για εμπορικούς σκοπούς.
	nd: No Derivative Works/Όχι Παράγωγα Έργα	Δεν επιτρέπεται το έργο να αλλοιωθεί, να τροποποιηθεί ή να δημιουργηθεί κάτι νέο βασισμένο σε αυτό.
	sa: Share Alike/Παρόμοια διανομή	Εάν το έργο αλλοιωθεί, τροποποιηθεί ή δημιουργηθεί κάτι νέο βασισμένο σε αυτό, το έργο που θα προκύψει θα μπορεί να διανεμηθεί μόνο με την ίδια ή παρόμοια άδεια.

Η μίξη αυτών των όρων βοηθά στο να δημιουργηθούν οι έξι τακτικά χρησιμοποιούμενες άδειες:

Εικονίδια	Έννοια
	by: Αναφορά
	by-sa: Αναφορά – Παρόμοια διανομή
	by-nd: Αναφορά – Όχι Παράγωγα Έργα
	by-nc: Αναφορά – Μη Εμπορική Χρήση
	by-nc-sa: Αναφορά – Μη Εμπορική Χρήση – Παρόμοια διανομή
	by-nc-nd: Αναφορά – Μη Εμπορική Χρήση – Όχι Παράγωγα Έργα

Χρησιμοποιώντας λοιπόν υλικό που υπόκειται σε άδεια Creative Commons, προωθούμε την διαμοίραση του υλικού με τους όρους που έχει θέσει ο ίδιος ο δημιουργός, διασφαλίζοντας παράλληλα το δικαίωμα της ιδιοκτησίας του σε αυτό το υλικό.