Η ΒΚΠ και το Πανεπιστήμιο Πατρών είναι μεταξύ των πρωτεργατών της Ανοικτής Πρόσβασης στην Ελλάδα. Ήδη από το 2004 η ΒΚΠ δραστηριοποιείται έντονα στο χώρο, σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο, συμμετέχοντας σε εκδηλώσεις, πρωτοβουλίες και συνεργασίες και αναπτύσσοντας υπηρεσίες και περιεχόμενο. Η Ανοικτή Πρόσβαση μπορεί να υλοποιηθεί με δύο τρόπους, τον Χρυσό Δρόμο, δηλαδή τη δημοσίευση σε καθιερωμένα επιστημονικά περιοδικά με την κάλυψη των τελών δημοσίευσης από διάφορους πόρους, και τον Πράσινο Δρόμο, δηλαδή την αυτο-αρχειοθέτηση σε αποθετήρια. Η ΒΚΠ υποστηρίζει και τους δύο δρόμους.
Καθώς η Ανοικτή Πρόσβαση είναι σημαντικό στοιχείο της χρηματοδότησης ερευνητικών προγραμμάτων της ΕΕ, μπορείτε να διαβάσετε τον Οδηγό υπηρεσιών για τη συμμόρφωση με τις απαιτήσεις του Horizon Europe.
Η ΒΚΠ, είτε μέσω του Πανεπιστημίου Πατρών είτε μέσω του ΣΕΑΒ, στηρίζει έμπρακτα τη δημοσίευση επιστημονικών εργασιών των μελών του ιδρύματος μέσα από διάφορα προγράμματα και πρωτοβουλίες. Η οικονομική υποστήριξη μεταφράζεται είτε σε ποσοστό έκπτωσης από τα τέλη δημοσίευσης είτε σε πλήρη απαλλαγή. Περισσότερες πληροφορίες για τα προγράμματα υποστήριξης του ΣΕΑΒ μπορείτε να βρείτε στη σχετική ιστοσελίδα του Συνδέσμου.
Ενίσχυση δημοσιεύσεων σε περιοδικά υψηλής απήχησης από τον ΕΛΚΕ
Προϋποθέσεις συμμετοχής
(α) Οι υποβληθείσες δημοσιεύσεις πρέπει να είναι σε διεθνή περιοδικά με κριτές (peer reνiew journals) και υψηλό δείκτη απήχησης, είτε στο ISI-Web of Science είτε στο SCImago Journal Rank.
(β) Οι υποβληθείσες δημοσιεύσεις να γίνονται σε περιοδικά που δεν καλύπτονται από τα προγράμματα του ΣΕΑΒ.
(γ) Η δημοσίευση πρέπει να έχει εκδοθεί το έτος 2024 ή να έχει αποκτήσει DOI το έτος 2024.
(δ) Οι υποψήφιοι πρέπει απαραιτήτως να είναι ενεργά μέλη Δ.Ε.Π. σε ένα από τα Τμήματα του Πανεπιστημίου Πατρών.
(ε) Ο συγγραφέας αλληλογραφίας ή ο πρώτος συγγραφέας τη ς δημοσίευσης θα πρέπει να είναι μέλος Δ.Ε.Π. του Πανεπιστημίου Πατρών και η μοναδική του διεύθυνση αλληλογραφίας (affiliation) να είναι το Πανεπιστήμιο Πατρών.
Τουλάχιστον οι μισοί από τους συγγραφείς θα πρέπει να έχουν μοναδική διεύθυνση το Πανεπιστήμιο Πατρών
(στ) Μπορεί να χρηματοδοτηθεί μία εργασία ανά έτος και ανά Μέλος Δ.Ε.Π.
Κριτήρια αξιολόγησης
(α) Ο δείκτης απήχησης (lmpact Factor) να κατατάσσει τα περιοδικά είτε στο πρώτο είτε στο δεύτερο τεταρτημόριο (Q1 και Q2) των συστημάτων ISI-Web of Science είτε στο SCImago Journal Rank, ώστε να λαμβάνονται υπόψη τα διαφορετικά όρια στα διαφορετικά ερευνητικά επιστημονικά θεματικά πεδία.
(β) Αξιολόγηση ανά ερευνητικό πεδίο βάσει διεθνώς αποδεκτών βάσεων δεδομένων (π.χ. Scimago JournaJ Rank, ISI-Web of Science, Scopus, ERIH PLUS – European Reference lndex for the Humanities & Social Sciences).
Πλατφόρμα υποβολής: https://research.upatras.gr/journals/.
Διαδικασία υποβολής αιτημάτων: Τα αιτήματα κατατίθενται στην Επιτροπή Ερευνών μέσω αίτησης στην ψηφιακή πλατφόρμα του ΕΛΚΕ, όπου περιλαμβάνονται:
- Όνομα, Τμήμα, ηλεκτρονική διεύθυνση του μέλους Δ.Ε.Π. που αιτείται για χρηματοδότηση της δημοσίευσής του.
- Ο τίτλος της δημοσίευσης, ο συνολικός κατάλογος των συγγραφέων της εργασίας, το όνομα του περιοδικού και του εκδοτικού οίκου στο οποίο δημοσιεύτηκε η εργασία.
- Μια σύντομη επεξήγηση (200 λέξεις) για την σημαντικότητα της δημοσίευσης και την συνεισφορά των υποψήφιων σε αυτή.
- Ενα αρχείο pdf με την δημοσίευση ή το letter of final acceptance ή camera ready νersion.
Πρότυπο ευχαριστιών: Στα ελληνικά: “Η δημοσίευση του επιστημονικού άρθρου χρηματοδοτήθηκε από την Επιτροπή Ερευνών του Πανεπιστημίου Πατρών” και στα αγγλικά: “The publication fees of this manuscript haνe been financed by the Research Council of the Uniνersity of Patras.”
Επιβράβευση: Ειδική ανταμοιβή για δημοσιεύσεις στα περιοδικά Science, Nature.
* Σημειώνεται επίσης ότι το πρόγραμμα του ΕΛΚΕ μπορεί να συνδυαστεί με τις παρακάτω εκπτωτικές παροχές του ΣΕΑΒ. Κάθε εγκεκριμένη εργασία (accepted manuscript) πρώτα θα λάβει την έκπτωση του ΣΕΑΒ, αφού ελεγχθεί ότι η/ο συγγραφέας είναι μέλος του Συνδέσμου (άρα η χρήση του @upatras.gr είναι υποχρεωτική), και μετά θα γίνει η τιμολόγηση του ποσού που θα καλύψει ο ΕΛΚΕ του Πανεπιστημίου Πατρών, εφόσον όμως πληροί τις παραπάνω προϋποθέσεις και έχει τη σχετική έγκριση για την κάλυψη.
BioMed Central
Έκπτωση στα τέλη δημοσίευσης μέσω συμμετοχής της ΒΚΠ Το πρόγραμμα βρίσκεται σε αναστολή
Χάρη στη συνδρομή του Πανεπιστημίου Πατρών στη BioMed Central μπορείτε να δημοσιεύσετε τα αποτελέσματα της έρευνάς σας σε ένα από τα περιοδικά Ανοιχτής Πρόσβασης και να έχετε έκπτωση επί του κόστους δημοσίευσης. Αυτό ισχύει ανεξάρτητα από τον αριθμό των άρθρων που θα δημοσιεύσετε. Τα περιοδικά καλύπτουν το σύνολο των επιστημών. Για την πλήρη λίστα των περιοδικών μπορείτε να επισκεφτείτε τους ακόλουθους συνδέσμους https://www.biomedcentral.com/journals και https://www.springeropen.com/journals-a-z.
Όταν καταθέτετε ένα άρθρο από IP διεύθυνση του Πανεπιστημίου Πατρών είτε μέσω της κεντρικής σελίδας ενός περιοδικού είτε μέσω της ιστοσελίδας https://www.biomedcentral.com/manuscript/bmcnuclmed, θα αναγνωριστείτε αυτόματα ως ιδρυματικό μέλος και θα λάβετε την έκπτωση στα τέλη επεξεργασίας του άρθρου. Η έκπτωση που ισχύει είναι 15% στο κόστος δημοσίευσης και από το ποσό που προκύπτει το 50% το καλύπτει το Πανεπιστήμιο Πατρών και το υπόλοιπο 50% ο συγγραφέας. Αν, όταν κάνετε την κατάθεση, είστε σε υπολογιστή εκτός του δικτύου του Πανεπιστημίου, μπορείτε πάλι να έχετε έκπτωση, αν δηλώσετε τη σχέση σας με το Πανεπιστήμιο Πατρών. Σε περιπτώσεις, επίσης, που οι συγγραφείς είναι περισσότεροι του ενός, το δικαίωμα της έκπτωσης ισχύει μόνο αν η κατάθεση γίνει από το μέλος του Πανεπιστημίου Πατρών.
MDPI
Έκπτωση στα τέλη δημοσίευσης μέσω συμμετοχής της ΒΚΠ
Η ΒΚΠ συμμετέχει στο πρόγραμμα Ανοικτής Πρόσβασης (IOAP) του εκδοτικού οίκου MDPI. Με αυτή την εγγραφή, οι ερευνητές που Πανεπιστημίου Πατρών θα δικαιούνται έκπτωση 10% στο κόστος δημοσίευσης των άρθρων (APC’s). Ο ερευνητής που επιθυμεί να υποβάλλει άρθρο προς δημοσίευση σε κάποιο περιοδικό του MDPI, ο πλήρης κατάλογος των οποίων βρίσκεται στην ιστοσελίδα http://www.mdpi.com/about/journals, θα δηλώνει ως Ιδρυμα (Affiliation) το Πανεπιστήμιο Πατρών και αυτομάτως θα παρέχεται έκπτωση 10% στο τιμολόγιο που θα εκδίδεται με τα στοιχεία του ερευνητή για το κόστος δημοσίευσης.
Προγράμματα άλλων εκδοτών
Για τα προγράμματα των εκδοτών που συνεργάζονται με τον Σύνδεσμο Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών, του οποίου είναι μέλος η Βιβλιοθήκη μας, παρακαλούμε επισκεφθείτε τον ενημερωμένο οδηγό της Μονάδας Επιστημονικής Επικοινώνησης του Συνδέσμου.
Προκειμένου να εξυπηρετήσει τις εκδοτικές ανάγκες της ακαδημαϊκής κοινότητας για ανοικτές δημοσιεύσεις, η ΒΚΠ έχει αναπτύξει την «Πασιθέη», μία πλατφόρμα πλήρους ηλεκτρονικής έκδοσης επιστημονικών περιοδικών Ανοικτής Πρόσβασης. Η Πασιθέη φιλοξοξεί να αποτελέσει ένα δυναμικό εργαλείο (α) για τη βελτίωση της επιστημονικής επικοινωνίας στη χώρα μας, (β) για τον εμπλουτισμό και τη διάχυση του ελληνικού ψηφιακού επιστημονικού περιεχομένου και (γ) για την προώθηση της ιδέας της ανοικτής πρόσβασης σε επιστημονικό περιεχόμενο προς όφελος της επιστημονικής και ερευνητικής κοινότητας και της κοινωνίας γενικότερα.
Αυτή τη στιγμή στην «Πασιθέη» βρίσκονται 12 περιοδικά, πολλά εκ των οποίων έχουν τακτική και συχνή δημοσίευση, χάρη στο έργο των ακαδημαϊκών του Ιδρύματός μας.
Στον Πράσινο Δρόμο εσείς, ως συγγραφέας, καταθέτετε τις προδημοσιεύσεις ή μετα-δημοσιεύσεις σας στο ιδρυματικό σας αποθετήριο. Αυτή η διαδικασία ονομάζεται και αυτό-αρχειοθέτηση (self-archive), η οποία αποτελεί:
- Αποδεκτή επιλογή από τους εκδότες, ενώ αποθετήρια τύπου ResearchGate και Academia.edu δεν είναι αποδεκτά από τους εκδότες και έχουν νομικά κωλύματα.
- Πρόσφορη λύση για όσους δεν έχουν χρήματα για να εκδώσουν μέσω του Χρυσού Δρόμου.
- Λύση ασφαλούς αποθήκευσης και διανομής μέσα από μόνιμα αναγνωριστικά διευθύνσεων για να κάνετε έγκυρες αναφορές στις εργασίες σας.
Τι μπορώ να καταθέσω στο αποθετήριο του Ιδρύματός μου;
Προδημοσίευση [preprint]
Προδημοσίευση είναι η μορφή της εργασίας σας πριν περάσει τα στάδια ομότιμης κρίσης. Οι περισσότεροι εκδότες το επιτρέπουν και στα περισσότερα έργα της ΕΕ, βλ. έργα του Horizon2020 ή τα επερχόμενα από το European Research Council, δέχονται την κατάθεσή τους ως συμμόρφωση.
Μετα-δημοσίευση [Postprint]
Μετά-δημοσίευση είναι η μορφή της εργασίας σας αφού έχει υποστεί ομότιμη κρίση και έχετε ενσωματώσει τις αλλαγές των κριτών, αλλά δεν έχει μορφοποιηθεί σύμφωνα με τις προδιαγραφές ενός εκδότη. Συνήθως αυτό δεν επιτρέπεται άμεσα από τους εκδότες, αλλά ζητείται μια περίοδος αποκλεισμού (embargo period), μετά την πάροδο της οποίας μπορείτε να καταθέσετε την εργασία στο αποθετήριο.
Εάν θέλετε να μάθετε το χρονικό διάστημα μετά το οποίο μπορείτε να αναρτήσετε είτε την προδημοσίευση είτε τη μετα-δημοσιευσή σας, στο αποθετήριο “Νημερτής”, μπορείτε να συμβουλευτείτε τη βάση SHERPA ROMEO που καταγράφει όλες τις πολιτικές των εκδοτικών οίκων.
Τελική δημοσίευση
Είναι η τελική μορφή της δημοσιευσής σας όπως αναρτάται στον ιστότοπο του εκδότη. Στα περισσότερα ερευνητικά έργα, οι χρηματοδότες επιθυμούν τη δημοσίευση σε περιοδικό αμιγούς Ανοικτής Πρόσβασης και όχι σε «υβριδικό».
Η ΒΚΠ λειτουργεί το ιδρυματικο αποθετηριο “Νημερτής”. Η “Νημερτής” διαθέτει ελεύθερα το περιεχόμενο των τεκμηρίων της, κυρίως διπλωματικών εργασιών και διδακτορικών διατριβών, αλλά μπορεί να διαθέσει ανοικτά τις εργασίες, τις προδημοσιεύσεις και τις τεχνικές αναφορές σας. Σύμφωνα με πρόσφατες μετρήσεις, κατατάσσεται ως το πρώτο μεταξύ των ελληνικών ιδρυματικών αποθετηρίων και συμβάλλει στην εξωστρέφεια της έρευνας του Πανεπιστημίου Πατρών. Συμμετέχουμε στις κύριες ευρωπαϊκές υποδομές, όπως το OpenAIRE, το DRIVER και το DART. Για τους χρήστες του twitter παρέχονται ενημερώσεις μέσω του http://www.twitter.com/nemertesupatras.
Πρόκειται για την ανοικτή πρόσβαση των ερευνητικών δεδομένων, τα οποία είναι σε ηλεκτρονική μορφή και είναι δυνατή η ελεύθερη χρήση, τροποποίηση, εξόρυξη, επανάχρηση και διάθεσή τους χωρίς κόστος χρέωσης. Τα ερευνητικά δεδομένα αφορούν πληροφορία και συγκεκριμένα στοιχεία και αριθμούς, που έχουν συλλεγεί για να εξεταστούν και να ερευνηθούν ως βάση για επιχειρηματολογία, συζήτηση και υπολογισμούς. Χρησιμοποιούνται, δηλαδή, ως βασικές πηγές στην ερευνητική διαδικασία. Παραδείγματα δεδομένων αποτελούν τα στατιστικά δεδομένα, τα αποτελέσματα πειραμάτων, οι μετρήσεις, οι εικόνες κ.α [1]. Συστήνεται οι αρχές FAIR να διέπουν τα δεδομένα. Πρόκειται για ένα σύνολο κατευθυντήριων οδηγιών και αρχών προκειμένου τα δεδομένα να είναι:
Findable = ευρέσιμα από ανθρώπους και μηχανές. Δεδομένα και συμπληρωματικό υλικό που φέρουν επαρκή μεταδεδομένα και ένα μοναδικό και μόνιμο αναγνωριστικό.
Accessible = προσβάσιμα/προσιτά. Η ανάκτησή τους είναι δυνατή ακόμα κι όταν δεν είναι πλέον διαθέσιμα. Μεταδεδομένα και δεδομένα που είναι κατανοητά σε ανθρώπους και μηχανές.
Interoperable = διαλειτουργικά. Να χρησιμοποιείται για τα μεταδεδομένα μια επίσημη, προσβάσιμη, κοινή και ευρέως εφαρμόσιμη γλώσσα για αναπαράσταση της γνώσης (knowledge representation).
Reusable = επαναχρησιμοποιήσιμα από άλλους. Τα δεδομένα και οι συλλογές διαθέτουν ξεκάθαρες και σαφείς άδειες χρήσης και παρέχουν ακριβείς πληροφορίες προέλευσης [2].
Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τις αρχές FAIR μπορείτε να βρείτε στη σελίδα του FORCE11 Fair Principles.
Σκοπός της λειτουργίας του εθνικού αποθετηρίου ερευνητικών δεδομένων HARDMIN (Hellenic Academic Research Data Management Initiative) είναι η συγκέντρωση του συνόλου των ερευνητικών δεδομένων που δημιουργούνται από Έλληνες ερευνητές και ακαδημαϊκούς. Το αποθετήριο έρχεται να καλύψει την καίρια ανάγκη ασφαλούς φύλαξης και δημοσίευσης ερευνητικών δεδομένων της ελληνικής επιστημονικής κοινότητας για την αύξηση της διαφάνειας στην έρευνα, τη δυνατότητα επαναχρησιμοποίησης από τους ενδιαφερόμενους ερευνητές ανά τον κόσμο, της επιτάχυνσής του ψηφιακού μετασχηματισμού του ερευνητικού πεδίου στη χώρα μας και την υιοθέτηση ανταγωνιστικών πρακτικών στον στίβο των ερευνητικών προτάσεων και της επιστημονικής επικοινώνησης.
[1] “Horizon 2020 Online Manual. Open Access”. European Commission. Διεύθυνση ανάκτησης: https://ec.europa.eu/research/participants/docs/h2020-funding-guide/cross-cutting-issues/open-access-data-management/open-access_en.htm. Ημερομηνία ανάκτησης: 15/04/2020.
[2] “Implementing FAIR Data Principles: The Role of Libraries “. Ligue des Bibliothèques Européennes de Recherche-Association of European Research Libraries. Διεύθυνση ανάκτησης: https://libereurope.eu/wp-content/uploads/2017/12/LIBER-FAIR-Data.pdf. Ημερομηνία ανάκτησης: 14/04/2020.