Η πνευματική και ειδικότερα η λογοτεχνική επικοινωνία στηρίζεται σε μέγιστο βαθμό στη μετάφραση. Η καταγραφή και η μελέτη όμως των αυτοτελών εκδόσεων των μεταφρασμένων έργων, παρότι ιδιαιτέρως σημαντική, δεν αποτυπώνει πλήρως και με ακρίβεια την πορεία των λογοτεχνικών μεταφορών και αλληλεπιδράσεων. Η μεγάλη συζήτηση για την ξένη λογοτεχνία και οι συναφείς προς τη συζήτηση αυτή μεταφράσεις δημοσιεύονται διαχρονικά και στον Τύπο, ειδικά στα περιοδικά, λογοτεχνικά και άλλα, αναλόγως με την περίοδο, ενώ παράλληλα, οι ανθολογίες αποτελούν μια από τις σημαντικότερες μορφές της κατά André Lefevere μεταγραφής που διασφαλίζει την επαφή ενός ευρύτερου κοινού με την μεταφρασμένη ξένη λογοτεχνία. Μια ιστορία της μετάφρασης προς τα νέα ελληνικά δεν μπορεί λοιπόν παρά να αποβλέπει στην καταγραφή αυτών των μη αυτοτελώς δημοσιευμένων μεταφράσεων, οι οποίες επιπροσθέτως αποτελούν αναπόσπαστο τμήμα της νεοελληνικής λογοτεχνίας.
Ενώ όμως για τις αυτοτελώς δημοσιευμένες μεταφράσεις λογοτεχνικών κειμένων προς τα ελληνικά διαθέτουμε τη δίτομη Βιβλιογραφία των ελληνικών μεταφράσεων της ξένης λογοτεχνίας (1801-1950) του Κ. Γ. Κασίνη (2006-2013), όπως και διάφορες άλλες συνεισφορές για τις μεταφράσεις από συγκεκριμένες γλώσσες, για τα μεταφρασμένα κείμενα που έχουν δημοσιευθεί σε εφημερίδες, περιοδικά, ετήσια ημερολόγια και ανθολογίες δεν υπάρχει κάποια συγκεντρωτική καταγραφή. Αντίθετα, υπάρχουν αρκετές σημαντικές βιβλιογραφικές μελέτες που αφορούν περιοδικές εκδόσεις του 19ου και 20ού αιώνα και συνεισφέρουν στη χαρτογράφηση του σύνθετου τοπίου των εν λόγω μεταφράσεων, η πρόσβαση στις οποίες ωστόσο απαιτεί συνήθως την επιτόπια επίσκεψη σε βιβλιοθήκες.
Ειδικότερα για τον 19ο αιώνα, οι ηλεκτρονικές βάσεις δεδομένων των δυο παλαιότερων ερευνητικών προγραμμάτων του ΚΕΓ «Η υποδοχή της ξένης λογοτεχνίας στην Ελλάδα του 19ου αιώνα μέσα από τα περιοδικά (1830-1900)» και το «Αρχείο Νεοελληνικής Λογοτεχνίας στον ελληνικό τύπο (εφημερίδες) του 19ου αιώνα (1830-1900)» δεν έχουν για την ώρα αναρτηθεί· ένα μέρος μόνο των ερευνητικών πορισμάτων έχει δημοσιοποιηθεί μέσα από μελέτες που αφορούν συγκεκριμένες θεματικές ή συγκεκριμένα έντυπα. Οι αποδελτιώσεις του ερευνητικού προγράμματος «Θαλής» / «Χρυσαλλίς»: «Πολιτισμικές διαμεσολαβήσεις και διαμόρφωση του “εθνικού χαρακτήρα” στον περιοδικό τύπο του 19ου αιώνα» του Τμήματος Θεατρικών Σπουδών του ΕΚΠΑ (2012-2015), που συμπεριέλαβαν στο πλαίσιο της πρωτογενούς έρευνας στα έντυπα τις μεταφράσεις προς τα ελληνικά, αφορούν δώδεκα περιοδικά της περιόδου 1840-1870, με την τελευταία εικοσαετία του 19ου αιώνα να εμφανίζει περιορισμένη παρουσία· επιπλέον, προσώρας δεν είναι ανοιχτά προσβάσιμες. Κατά πολύ ισχνότερη είναι η βιβλιογράφηση των μη αυτοτελώς δημοσιευμένων μεταφράσεων κατά τη διάρκεια του 20ού αιώνα, όπως άλλωστε και των αυτοτελώς δημοσιευμένων μεταφράσεων, παρότι ο 20ός αιώνας είναι και στην Ελλάδα, όπως και σε ολόκληρο τον δυτικό κόσμο, ο αιώνας της μετάφρασης και της αναμετάφρασης. Η μοναδική, διαθέσιμη, ηλεκτρονική ‒και πλούσια‒ βάση «Λογοτεχνικές Μεταφράσεις προς την Νέα Ελληνική. Η μεταφραστική παραγωγή του μείζονος ελληνισμού την περίοδο 1880-2005» αφορά μέρος μόνο του συνόλου των αυτοτελώς εκδεδομένων ή δημοσιευμένων σε έντυπα μεταφράσεων.
Παρά ταύτα, στο πλαίσιο της συγκρότησης της ιστορίας των νεοελληνικών μεταφράσεων, όπως και της ιστορίας του ελληνικού Τύπου, είναι διαθέσιμες πολλές μελέτες που περιλαμβάνουν (και) αναλυτικές καταγραφές μεταφράσεων σε συγκεκριμένα έντυπα.
Με την ελπίδα ότι σύντομα θα είναι προσβάσιμες όλες οι προαναφερθείσες καταγραφές, η βάση δεδομένων Μετάdata επιδιώκει να συνεισφέρει στην έρευνα της ιστορίας της μετάφρασης και της νεοελληνικής λογοτεχνίας, αξιοποιώντας και αξιοδοτώντας την πλούσια έρευνα στο πεδίο αυτό, προσφέροντας ενιαία πρόσβαση στις καταγραφές που έχουν γίνει στο πλαίσιο ειδικών μελετών και διευκολύνοντας έτσι τη, σε βάθος και από διαφορετικές σκοπιές, μελέτη των σημαντικών αυτών στοιχείων. Στην παρούσα βάση δεδομένων, ο όρος μετάφραση καλύπτει ένα συνεχές διαφορετικών πρακτικών με ρευστά όρια, όπως δηλώνονται από τους όρους μετάφραση, ελεύθερη μετάφραση, απόδοση, διασκευή. Η επιλογή αυτή στηρίζεται στην εννοιοποίηση της μετάφρασης ως μεταγραφής κατά Lefevere (1992), ως πρακτικής δηλαδή που εξ ορισμού χειρίζεται το κείμενο/ Η έννοια της μεταγραφής βρίσκεται σήμερα στο επίκεντρο της συζήτησης στις μεταφραστικές σπουδές, με αναφορά σε έναν ανοιχτό ορισμό της μετάφρασης (Nergaard & Arduini 2011; Gentzler 2017), ενώ είναι γενικά παραδεκτό ότι η διάκριση μεταξύ μετάφρασης και διασκευής είναι ιδιαιτέρως δυσχερής (Bassnett 2011) και ιστορικά επικαθορισμένη (Lhermitte 2004). Ο χαρακτηρισμός των μεταφράσεων με αναφορά σ’ αυτό το συνεχές υπερβαίνει κατά πολύ τις φιλοδοξίες της βάσης, στην οποία η εκάστοτε πρακτική που υιοθετήθηκε σημειώνεται εφόσον δηλώνεται ρητά στη δημοσίευση του κειμένου. Με την ίδια λογική, η βάση περιλαμβάνει τόσο αδιαμεσολάβητες ή άμεσες και διαμεσολαβημένες ή έμμεσες μεταφράσεις: ο διαχωρισμός τους δεν εμπίπτει στους στόχους της βάσης, στην οποία σημειώνεται ο τύπος της μετάφρασης σε σχέση αυτή την παράμετρο εφόσον και πάλι ρητά δηλώνεται στη δημοσίευση. Εξίσου περιλαμβάνει και αυτομεταφράσεις και, ενδεχομένως, ψευδομεταφράσεις. Ελπίζουμε ότι τα δεδομένα της βάσης θα δώσουν το έναυσμα για έρευνες σχετικά με τα πολύ ενδιαφέροντα αυτά ζητήματα.
Με την επίγνωση ότι στη λογοτεχνική ιστορία οι ρήξεις συνυπάρχουν με της συνέχειες, τέθηκε ως terminum post quem της βάσης η δεκαετία του 1870, οπότε διακόπτεται η έκδοση του μακροβιότερου φιλολογικού οικογενειακού περιοδικού, της Πανδώρας (1872), και ξεκινά η έκδοση της Εστίας (1876), που προετοιμάζει τη σταδιακή μετάβαση προς τα λογοτεχνικά περιοδικά, ενώ μέσα στην ίδια δεκαετία εμφανίζεται το πρώτο καθημερινό ειδησεογραφικό φύλλο, η Εφημερίς (1873). Δεδομένου ότι ο μεγαλύτερος όγκος του υλικού προέρχεται από εφημερίδες και περιοδικά, κρίθηκε σκόπιμο το ίδιο συμβατικό όριο να ισχύσει για τα ετήσια Ημερολόγια και τις Ανθολογίες ποίησης και πεζογραφίας· άλλωστε, και γι’ αυτές τις έντυπες εκδόσεις η δεκαετία του 1870 συνδέεται με την αποκρυστάλλωση τάσεων και συνηθειών. Ως terminum ante quem της βάσης ορίστηκε, προς το παρόν τουλάχιστον, το 1974, η τομή της Μεταπολίτευσης, οπότε αρχίζει ένας νέος κύκλος της σύγχρονης λογοτεχνικής και πολιτισμικής ιστορίας του ελληνισμού.
Η βάση Μετάdata λειτουργεί ως αναμεταδότης· αντλεί τα βιβλιογραφικά δεδομένα από μελέτες-πηγές που εστιάζουν σε συγκεκριμένα ελληνικά έντυπα, καλύπτουν τόσο τον μείζονα ελληνισμό όσο και τις διασπορικές κοινότητες, και αφορούν αποκλειστικά διαγλωσσικές μεταφράσεις από ζωντανές γλώσσες. Σημαντικό μέρος συναφών μελετών έχουν εκπονηθεί τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια στο πλαίσιο του Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών της ειδίκευσης Νεοελληνικής Φιλολογίας του Τμήματος Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Πατρών και των σεμιναρίων με αντικείμενο την ιστορία των μεταφράσεων, την ιστορία του Τύπου και τις συγκριτολογικές προσεγγίσεις της ελληνικής λογοτεχνίας, αλλά και σε προπτυχιακό επίπεδο (πτυχιακές εργασίες)· τέλος, έχουν ήδη υποστηριχτεί δύο διδακτορικές διατριβές στο συγκεκριμένο αντικείμενο, και μια τρίτη βρίσκεται στο στάδιο της ολοκλήρωσης. Η βάση αξιοποιεί εξίσου τις δυνατότητες της σύγχρονης ψηφιακής τεχνολογίας και, ειδικότερα, τη σημαντική εμπειρία των ψηφιοποιημένων περιοδικών γενικά και, ειδικότερα, της Βιβλιοθήκης Κέντρου Πληροφόρησης του Πανεπιστημίου Πατρών, που, σε συνεργασία με το Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο, τη Βιβλιοθήκη της Βουλής και τη Δημοτική Βιβλιοθήκη των Πατρών, έχει συγκροτήσει μια αξιοσημείωτη παράδοση στον χώρο των φιλολογικών λογοτεχνικών περιοδικών με τις ψηφιακές συλλογές «Κοσμόπολις», «Πλειάς» και «Δανιηλίς». Η τεκμηριωμένη ευρετηρίαση των εντύπων και η ανοιχτή πρόσβαση στο ψηφιακό περιεχόμενό τους έχουν εκτιμηθεί ιδιαίτερα από την ελληνική και διεθνή κοινότητα, καθώς είναι συμβατές προς τις σύγχρονες αρχές της ανοιχτότητας και της ψηφιακής επιμέλειας.
Η βάση Μετάdata αποτελεί την πρώτη προσπάθεια συγκεντρωτικής καταγραφής των μη αυτοτελώς δημοσιευμένων μεταφράσεων κειμένων που, σύμφωνα με ένα συμβατικό ορισμό, ανήκουν στην περιοχή της λογοτεχνίας (ποίηση, πεζογραφία, θέατρο) και την ελεύθερη πρόσβαση στα βιβλιογραφικά δεδομένα. Αποτελεί ένα εν προόδω ψηφιακό έργο, που εντάσσεται στον διεπιστημονικό χώρο των Ψηφιακών Ανθρωπιστικών Επιστημών, το οποίο προβλέπεται ότι θα ενημερώνεται και θα εμπλουτίζεται διαρκώς, αξιοποιώντας κάθε νέα μελέτη που έρχεται στο φως (επιστημονικές δημοσιεύσεις, πτυχιακές και διπλωματικές εργασίες, διατριβές, κλπ.)
Η βάση Μετάdata έχει βιβλιογραφικό χαρακτήρα. Στόχος είναι να προσφέρει ένα εργαλείο που θα διευκολύνει τους μελετητές να αναζητήσουν και να μελετήσουν τα στοιχεία για τις μεταφράσεις προς τα ελληνικά λογοτεχνικών κειμένων σε περιοδικές εκδόσεις, εφημερίδες και ανθολογίες, με τόπο έκδοσης εντός και εκτός των ελληνικών συνόρων, τα οποία έχει ήδη καταγράψει η έρευνα σε έντυπα και ηλεκτρονικά δημοσιευμένες μελέτες.
Οι μελέτες και οι καταγραφές από τις οποίες έχει αντληθεί το υλικό για τη βάση καταχωρούνται στην ενότητα «Πηγές». Σε αυτές τις πηγές μπορούν να ανατρέξουν οι ερευνητές για να ανακτήσουν περισσότερες πληροφορίες. Για τις περιπτώσεις που η έρευνα είναι πρωτογενής (π.χ. το περιοδικό Μπουκέτο των ετών 1936-1946 ή τα Νεοελληνικά Γράμματα), σημειώνονται τα ονόματα όσων έχουν συντάξει το ευρετήριο.
Οι καταγραφές είναι εξαιρετικά συνοπτικές· αρκούνται στην καταχώρηση της αναγκαίας πληροφορίας που επιτρέπει την ταυτοποίηση· λ.χ. παραλείπονται οι αριθμοί σελίδων ή οι ειδολογικοί προσδιορισμοί, καθώς πληρέστερα στοιχεία μπορούν να ανακτηθούν μέσα από τις πηγές. Οι αναγκαίες αυτές πληροφορίες μεταφέρονται στη βάση όπως ακριβώς έχουν καταχωρηθεί στις πηγές, χωρίς καμία παρέμβαση. Κάθε εγγραφή περιλαμβάνει τα ακόλουθα πεδία
- τον τίτλο του εντύπου
- το τεύχος
- την ημερομηνία δημοσίευσης
- τον τίτλο της ελληνικής μετάφρασης
- το όνομα συγγραφέα (αν έχει ταυτιστεί ή όπως εμφανίζεται στο δημοσίευμα αλλά δεν έχει ταυτιστεί. Δηλώνεται ως Ανυπόγραφο όταν δεν εμφανίζεται όνομα συγγραφέα
- το όνομα μεταφραστή/τριας
- τη γραμματεία προέλευσης (γεωγραφικός προσδιορισμός), εφόσον έχει ταυτιστεί η συγγραφική πατρότητα
- τον τίτλο του κειμένου-πηγή, όταν παρέχεται η πληροφορία στη μελέτη
- συνοπτικές παρατηρήσεις που αφορούν το μετάφρασμα και υπάρχουν στη μελέτη
Η αναζήτηση γίνεται
- με το όνομα του/της συγγραφέατον τίτλο του εντύπου όπου εμφανίζεται το μετάφρασμα
- με το όνομα του μεταφραστή ή της μεταφράστριας, όταν αυτό δηλώνεται στο δημοσίευμα
- με τον τίτλο των ξενόγλωσσων έργων
Η ταύτιση των συγγραφέων επιτρέπει την εφαρμογή γεωχωρικών πληροφοριών. Η πληροφορία αυτή αποτυπώνεται στον χάρτη, προσφέροντας μια μακροσκοπική εικόνα της μεταφραστικής διασποράς και της μεταφραστικής αντιπροσώπευσης των χωρών. Ο χάρτης αποτυπώνει τα δεδομένα των μεταφράσεων με βάση την εθνικότητα των συγγραφέων, καθώς η επιλογή αυτή παρουσίαζε τη μικρότερη πολυπλοκότητα στον χειρισμό τους. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι, όπως κάθε διαδικασία μοντελοποίησης δεδομένων, η παρούσα παρουσιάζει αδυναμίες και αποτελεί έναν μεθοδολογικό συμβιβασμό. Η επιλογή υπαγορεύεται από τη διαπίστωση ότι τα δεδομένα με υψηλό βαθμό πολυπλοκότητας (π.χ. οι συγγραφείς με διπλή εθνικότητα) είναι πολύ λίγα, ενώ άλλες επιλογές που εξετάστηκαν (π.χ. αποτύπωση με βάση τη γραμματολογική ένταξη) παρουσίαζαν πολύ περισσότερες δυσκολίες.
Σε περίπτωση που οι συγγραφείς των μελετών εντοπίσουν κάποιο λάθος ή επιθυμούν να αποκαταστήσουν κάποια εγγραφή με βάση νεότερα πορίσματα της έρευνάς τους, μπορούν να επικοινωνούν μαζί μας στο gkogkou[στο]upatras.gr.
Ακρίτας (1904-1906), Αθήνα. Πριονά, Μάρθα, Η φιλολογική επιθεώρηση Ακρίτας (1904-1906): παρουσίαση και αναλυτικά ευρετήρια, [Μεταπτυχιακή διπλωματική εργασία], Τμήμα Φιλολογίας, Πανεπιστήμιο Πατρών, 2015. (Δέσποινα Γκόγκου)
Ακρόπολις Φιλολογική (1888-1889), Αθήνα. Πέτκου, Έφη, «Οι μεταφραστικές επιλογές στα έντυπα του Βλάση Γαβριηλίδη: Μη Χάνεσαι (1880-1883) και Ακρόπολις Φιλολογική (1888-1889)», Νέα Εστία, 1841 (Φεβρουάριος 2011), 352-373. (Αναστασία Χρυσάντζα, φοιτήτρια, Τμήμα Φιλολογίας ΠΠ)
Δημοκρατία (1923-1927), Αθήνα. Σταματίου, Στυλιανή, Λογοτεχνικές, φιλολογικές και καλλιτεχνικές συνεργασίες στην εφημερίδα Δημοκρατία (1923-1927): αποδελτίωση και κριτική αποτίμηση, [Μεταπτυχιακή διπλωματική εργασία], Τμήμα Φιλολογίας, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, 2017. (Στέση Αθήνη)
Διόνυσος (1901-1902), Αθήνα. Καράογλου, Χ. Λ., Ο Διόνυσος (1901-1902), Αθήνα, Διάττων, 1992. (Δέσποινα Γκόγκου)
Εβδομάς (1884-1892), Αθήνα. Γκίνκο, Μαρινέλλα-Σοφία, Το περιοδικό Εβδομάς (1884-1892) και η συμβολή του στην πνευματική κίνηση της εποχής [Διδακτορική διατριβή], Τμήμα Φιλολογίας, Πανεπιστήμιο Πατρών, 2021. (της ιδίας)
Εκλεκτά Μυθιστορήματα (1884-1894), Αθήνα. Ιωνά-Ταμπάκη, Φρειδερίκη, «Το ελληνικό περιοδικό Εκλεκτά Μυθιστορήματα κατά το γαλλικό πρότυπο του Bon Romans» , Επιστημονική Επετηρίς της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, 30 (1992-1995), 243-405. [προσθήκες] (Δέσποινα Γκόγκου)
Ελληνικά Γράμματα (1927-1930), Αθήνα. Βαρελάς, Λάμπρος, Ελληνικά Γράμματα (1927-1930). Επίμετρο: «Τα Νέα» (1930). Θεσσαλονίκη, University Studio Press, 1995. (Δέσποινα Γκόγκου)
Ενδοχώρα (1959-1966), Ιωάννινα. Αφρούδα, Ευαγγελία, Το περιοδικό «Ενδοχώρα» (1959-1966), [Μεταπτυχιακή διπλωματική εργασία], Τμήμα Φιλολογίας, Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, 2022. (Δέσποινα Γκόγκου)
Επιθεώρηση Τέχνης (1954-1967), Αθήνα. Καραλή, Αιμιλία, Μια ημιτελής Άνοιξη…: ιδεολογία, πολιτική και λογοτεχνία στο περιοδικό Επιθεώρηση Τέχνης (1954-1967). Αθήνα, Ελληνικά Γράμματα, 2005. (Δέσποινα Γκόγκου)
Έσπερος (1881-1889), Λειψία. Μητροπούλου, Νικολίτσα, Νεοελληνική και μεταφρασμένη λογοτεχνία στο περιοδικό Έσπερος της Λειψίας: (παρουσίαση – ευρετηρίαση) [Μεταπτυχιακή διπλωματική εργασία], Τμήμα Φιλολογίας, Πανεπιστήμιο Πατρών, 2018. (Δέσποινα Γκόγκου)
Εστία (1876-1895), Αθήνα. Μπακογιάννης, Μιχ. Γ., «Η μεταφρασμένη ξένη λογοτεχνία στο περιοδικό Εστία (1876-1895)», Κονδυλοφόρος, 17 (2019), 229-80 και «Η μεταφρασμένη ξένη λογοτεχνία στο περιοδικό Εστία (1876-1895). Ορισμένες διαπιστώσεις», Κονδυλοφόρος, 18 (2020), 31-60. (Μαρία Πατσιά, φοιτήτρια, Τμήμα Φιλολογίας ΠΠ)
Εύα (1923-1924), Αθήνα. (Προσωπική έρευνα Θάλεια Ιερωνυμάκη, ΕΔΙΠ, Τμήμα Φιλολογίας ΠΠ)
Εφημερίς των Κυριών (1887-1917), Αθήνα. Τσιγάρα, Ακριβή, Πολιτισμικές μεταφορές στην Εφημερίδα των Κυριών. Περίοδος Α΄: 1887-1907 [Μεταπτυχιακή διπλωματική εργασία], Τμήμα Φιλολογίας, Πανεπιστήμιο Πατρών, 2021. (Δέσποινα Γκόγκου)
Ημερολόγιον του Μπουκέτου (1926-1933), Αθήνα. (προσωπική έρευνα Δέσποινα Γκόγκου)
Κύκλος, Ο (1931-1939 & 1945-1947), Αθήνα. Μικέ, Μαρία, Το λογοτεχνικό περιοδικό «Ο Κύκλος»: 1931-1939, 1945-1947 [Διδακτορική διατριβή], Τμήμα Φιλολογίας, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, 1988. [προσθήκες] (Δέσποινα Γκόγκου)
Κυψέλη (1884-1887), Ζάκυνθος. Δασκαλοπούλου, Έλενα, Η παρουσία της λογοτεχνίας στο περιοδικό Κυψέλη (1884-1887) [Μεταπτυχιακή εργασία], Τμήμα Φιλολογίας, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, 2018. (Νικολίτσα Χριστοπούλου, Βιβλιοθηκονόμος, ΒΚΠ)
Μαρτυρίες (1962-1966), Αθήνα. Ζήρας Αλέξης, Χρυσούλα Σπυρέλη, Το λογοτεχνικό περιοδικό Μαρτυρίες (1962-1966), Μικροφιλολογικά, 9 (2010). (Δέσποινα Γκόγκου)
Μη Χάνεσαι (1880-1883), Αθήνα. Πέτκου, Έφη, «Οι μεταφραστικές επιλογές στα έντυπα του Βλάση Γαβριηλίδη: Μη Χάνεσαι (1880-1883) και Ακρόπολις Φιλολογική (1888-1889)», Νέα Εστία, 1841 (Φεβρουάριος 2011), 352-373. (Αναστασία Χρυσάντζα)
Μούσα (1920-1923), Αθήνα. Καράογλου, Χ. Λ., Το περιοδικό «Μούσα» (1920-1923): ζητήματα ιστορίας της νεοελληνικής λογοτεχνίας, Αθήνα: Νεφέλη, 1991. (Δέσποινα Γκόγκου)
Μπουκέτο (1924-1946), Αθήνα. Γκόγκου, Δέσποινα, Το περιοδικό Μπουκέτο του Μεσοπολέμου: ευρετήρια της πρώτης περιόδου (1924-1935) [Μεταπτυχιακή διπλωματική εργασία], Τμήμα Φιλολογίας, Πανεπιστήμιο Πατρών, 2013. [προσθήκες] (της ιδίας)
Μυθιστορήματα και Διηγήματα (1903), Αθήνα. Παπούλια, Βασιλική, Η μεταφρασμένη λογοτεχνία στο περιοδικό Παναθήναια (1900-1915) [Μεταπτυχιακή διπλωματική εργασία], Τμήμα Φιλολογίας, Πανεπιστήμιο Πατρών, 2023. (της ιδίας)
Νέα Ελληνικά, Τα (1952-1967). Ζεμπίλης, Παντελής, Οι μάχες Των Νέων Ελληνικών: η αντισυμβατική πνευματική φωνή του μεταπολέμου [Μεταπτυχιακή διπλωματική εργασία], Τμήμα Φιλολογίας, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, 2016. (Νικολίτσα Χριστοπούλου)
Νεοελληνικά Γράμματα (1935-1941), Αθήνα. (Προσωπική έρευνα Βασιλική Βαλιάνη, Χαρά Λαγού, Σταυρούλα Μακρή, Δέσποινα Γκόγκου)
Νέοι Πρωτοπόροι (1931-1936), Αθήνα. Σακελλαρίου, Μαρία, Νέοι Πρωτοπόροι : (1931-1936), Θεσσαλονίκη, University Studio Press, 1999. (Δέσποινα Γκόγκου)
Νέοι Ρυθμοί (1926-1929), Δράμα. Βαγενάς, Νάσος, Άννα Κατσιγιάννη, Νέοι Ρυθμοί : μηνιάτικο λογοτεχνικό περιοδικό : 1926-1929 Δράμα, Δράμα, Δημοτική Επιχείρηση Κοινωνικής Πολιτιστικής και Τουριστικής Ανάπτυξης, 1998. (Στέση Αθήνη)
Νεολαία, Η (1938-1941), Αθήνα. Ανδρειωμένος, Γιώργος, Η νέα γενιά υπό καθοδήγηση: το παράδειγμα του περιοδικού Η Νεολαία (1938-1941): αναλυτική παρουσίαση περιεχομένων και ευρετήριο, Αθήνα, Ίδρυμα Κώστα και Ελένης Ουράνη, 2012. (Δέσποινα Γκόγκου)
Ξεκίνημα (1944), Θεσσαλονίκη. Νεοφώτιστος, Δημήτριος, Το περιοδικό «Ξεκίνημα» και η σχέση του με το λογοτεχνικό πλαίσιο της εποχής [Μεταπτυχιακή εργασία], Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Τμήμα Φιλολογίας, 2010. (Δέσποινα Γκόγκου)
Ολύμπια (1895-1897), Αθήνα. Κολιός, Θεόφιλος, Το περιοδικό Τα Ολύμπια (1895-1897). Παρουσίαση και ευρετηρίαση του εντύπου [Μεταπτυχιακή διπλωματική εργασία], Τμήμα Φιλολογίας, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, 2019. (Αναστασία Χρυσάντζα)
Πάλι (1964-1966), Αθήνα. Μπαλούρδος, Γιώργος, «Πάλι: ένα τετράδιο αναζητήσεων», Λογοτεχνικά πάρεργα, 3 Οκτωβρίου 2014. (Δέσποινα Γκόγκου)
Παναθήναια (1900-1915), Αθήνα. Παπούλια, Βασιλική, Η μεταφρασμένη λογοτεχνία στο περιοδικό Παναθήναια (1900-1915) [Μεταπτυχιακή διπλωματική εργασία], Τμήμα Φιλολογίας, Πανεπιστήμιο Πατρών, 2023. (της ιδίας)
Παρθενών (1871-1873 & 1878-1880), Αθήνα. Πέτκου, Έφη Χ., «Το περιοδικό Παρθενών και ο ρόλος του στην πρόσληψη της ξένης λογοτεχνίας κατά τον 19ο αιώνα», Modern Greek Studies Online, 5 (2019-2020), 1-50. (Αναστασία Χρυσάντζα)
Παρνασσός (1877-1895), Αθήνα. Πέτκου, Έφη Χ., «Οι μεταφράσεις λογοτεχνικών κειμένων στο περιοδικό Παρνασσός (1877-1895)», Παρνασσός, 50 (2008), 353-408. (Μαρία Πατσιά)
Περιοδικόν μας, Το (1900-1901), Αθήνα. Μπακογιάννης, Μιχ. Γ., «Το Περιοδικόν μας» : (1900-1901). Θεσσαλονίκη, University Studio Press, 1994. (Δέσποινα Γκόγκου)
Πνοή (1928-1930), Αθήνα. (Προσωπική έρευνα Θάλεια Ιερωνυμάκη)
Ποιητική Έκδοση (1913-1914), Αθήνα. Πάτσιου, Βίκυ, Ηγησώ (1907-1908). Ποιητική Έκδοση (1913-1914), Αθήνα, Διάττων, 1992. (Στέση Αθήνη)
Ποικίλη Στοά (1881-1899 & 1912-1914), Αθήνα. Οικονόμου, Αναστασία, Ποικίλη Στοά. Ετήσιον Ημερολόγιον (1881-1899 & 1912-1914): παρουσίαση και αναλυτικά ευρετήρια [Μεταπτυχιακή διπλωματική εργασία], Τμήμα Φιλολογίας, Πανεπιστήμιο Πατρών, 2014. (Δέσποινα Γκόγκου)
Πρόσπερος (1949-1954), Κέρκυρα. Πυλαρινός, Θεοδόσης (επιμ.), Πρόσπερος (1949-1954). Επτανησιακά περιοδικά – ημερολόγια – επετηρίδες. Ιόνιο Πανεπιστήμιο, Κέρκυρα, 2007. (Στέση Αθήνη)
Τέχνη, Η (1898-1899), Αθήνα. Αντωνίου-Τίλιου, Μαρία, Το περιοδικό Η Τέχνη (1898-1899). Συμβολή στη μελέτη της ιστορίας της νεοελληνικής λογοτεχνίας [Διδακτορική διατριβή], Τμήμα Φιλολογίας, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, 1990. (Δέσποινα Γκόγκου)
Φιλολογικά Νέα (1945), Κέρκυρα. Πυλαρινός, Θεοδόσης (επιμ.), Φιλολογικά Νέα (1945). Επτανησιακά περιοδικά – ημερολόγια – επετηρίδες. Ιόνιο Πανεπιστήμιο, Κέρκυρα 2015. (Στέση Αθήνη)
Χαραυγή (1910-1914), Μυτιλήνη. Αργύρης, Παντελής, “Η Χαραυγή: ένα πρωτοποριακό περιοδικό της Μυτιλήνης”, Λεσβιακά, 10 (1987), 19-50. (Νικολίτσα Χριστοπούλου, Δέσποινα Γκόγκου)
Βιβλιογραφικές βάσεις μεταφραστικών δεδομένων
Στην ενότητα αυτή, που επίσης βρίσκεται σε συνεχή εμπλουτισμό, καταχωρούνται ελληνικές και διεθνείς ηλεκτρονικές βιβλιογραφικές βάσεις μεταφραστικών δεδομένων.
Η βάση δεδομένων αποτελεί ένα πιλοτικό πρόγραμμα και υλοποιείται χωρίς καμία χρηματοδότηση. Ο εμπλουτισμός της στηρίζεται αποκλειστικά στην αφιλοκερδή συνεισφορά νέων ερευνητριών και ερευνητών.
Ευχαριστούμε πολύ τη Βιβλιοθήκη και Κέντρο Πληροφόρησης του Πανεπιστημίου Πατρών για την δυνατότητα ανάπτυξης και τη φιλοξενία της βάσης στον ιστότοπο της ΒΚΠ.
Επιστημονική υπεύθυνη:
- Στέση Αθήνη, Καθηγήτρια Νεοελληνικής Φιλολογίας, Τμήμα Φιλολογίας, Παν. Πατρών
Επιστημονική σύμβουλος:
- Τιτίκα Δημητρούλια, Καθηγήτρια Θεωρίας και Πράξης της Μετάφρασης, Τμήμα Θεατρικών Σπουδών, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
Επιστημονική επιμέλεια και διαχείριση δεδομένων:
- Δέσποινα Γκόγκου, δρ. Νεοελληνικής Φιλολογίας, Τμήμα Φιλολογίας, Παν. Πατρών – Βιβλιοθηκονόμος ΒΚΠ
Ερευνήτριες/Ερευνητές:
- Τα ονόματα των υπεύθυνων για κάθε περιοδικό αναγράφονται στην ενότητα των πηγών
Τεχνική επιμέλεια:
- Γιάννης Τσάκωνας, δρ. Βιβλιοθηκονομίας, Προϊστάμενος Διεύθυνσης ΒΚΠ
- Κυριάκος Στεφανίδης, Κύριος Ερευνητής (Β’), Ινστιτούτο Βιομηχανικών Συστημάτων, Ε.Κ. Αθηνά
- Δέσποινα Γκόγκου